• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فنّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




فَنّ (به فتح فاء و تشدید نون) از واژگان نهج البلاغه به معنای حالت و قسمتى از يك شى‌ء است.
مواردى از این واژه و مشتقاتش در «نهج البلاغه» آمده است.



فَنّ به معنای حالت و قسمتى از يك شى‌ء است.
«فُنونَ‌ النَبات» يعنى «اقسام روئيدنيها».
در لغت آمده است: «الفَنُّ‌: الحالُ و الضَّرْبُ مِنَ الشَيْءِ»
در اصطلاح جديد به معنى صنعت، علم، و نظير آن است.
جمع آن فُنُون و اَفْنان است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۱۹۴

امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره منافقان فرموده است: «یَتَلَوَّنُونَ أَلْوَاناً وَ یَفْتَنُّونَ افْتِنَاناً» «كه منافقان به رنگهاى مختلف در مى‌آيند و اقسام و فنون سخن به زبان مى‌آورند و يكنواخت سخن نمى‌گويند و يك راه نمى‌روند.» (شرح‌های خطبه: )
«اِفْتَنَّ‌ فلانٌ‌ في حديثهِ‌» يعنى فُنون قول را به كار برد.

۲.۲ - خطبه ۱۶۵

حضرت (علیه‌السلام) در وصف بهشت فرموده اند: «فِی تَعْلِیقِ کَبَائِسِ اللُّؤْلُؤِ الرَّطْبِ فِی عَسَالِیجِهَا وَ أَفْنَانِهَا» «يعنى و در آويختن خوشه‌هاى لوءلوء آبدار بر شاخه‌هاى سبز آن و بر مطلق شاخه‌هاى آن.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - نامه ۶۵

امام علی (علیه‌السلام) به معاویه مینویسد: «وَ قَدْ أَتَانِی کِتَابٌ مِنْکَ ذُو أَفَانِینَ مِنَ الْقَوْلِ ضَعُفَتْ قُوَاهَا عَنِ السِّلْمِ» «از تو نامه‌اى به من رسيد با اسلوبهاى درهم و عبارتهاى مبهم كه از مسالمت و آشتى ضعيف بود.» (شرح‌های خطبه: )
از این ماده چند مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۳۱.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۶.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۴۳۵.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۶.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۶.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۶.    
۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۶.    
۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸۵، خطبه۱۹۴.    
۹. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۱۹۱، خطبه۱۸۹.    
۱۰. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۰۷، خطبه۱۹۴.    
۱۱. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷۷، خطبه۱۹۴.    
۱۲. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۳.    
۱۳. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۷.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۶۰۶.    
۱۵. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۷۷.    
۱۶. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۶۶.    
۱۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۷.    
۱۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۷۰، خطبه۱۶۵.    
۱۹. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۹۳، خطبه۱۶۰.    
۲۰. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۹، خطبه۱۶۵.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص، خطبه.    
۲۲. ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۲۳. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۹.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۹۹.    
۲۵. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۶۶.    
۲۶. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۹.    
۲۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۷.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۵۱، نامه۶۵.    
۲۹. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۳۸، نامه۶۵.    
۳۰. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۶، نامه۶۵.    
۳۱. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۳، نامه۶۵.    
۳۲. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ۳۵۵.    
۳۳. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۸.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۹۸.    
۳۵. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۸۲.    
۳۶. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۵.    
۳۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۰۶.    
۳۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸۵، خطبه۱۹۴.    
۳۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۵۱، نامه۶۵.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فنّ »، ج۲، ص۸۳۱.    






جعبه ابزار