فیض (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَيْض (به کسر فاء و سکون یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پر شدن و جارى شدن است.
از این ماده و مشتقاتش چند مورد در
نهج البلاغه آمده است.
فَيْض پر شدن و جارى شدن است.
فیومی در
مصباح گويد: «فَاضَ السيل فَيْضاً»، يعنى:
سیل، زياد و جارى شد. «فَاضَ الاناء فَيْضاً»، ظرف از آب پر شد.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) در دفن
حضرت فاطمه (علیهاالسلام) خطاب به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) چنین میگوید:
«فَلَقَدْ وَسَّدْتُکَ فی مَلْحُودَهِ قَبْرِکَ وَ فاضَتْ بَیْنَ نَحْری وَ صَدْری نَفْسُکَ» «من تو را در شكاف قبرت خوابانيدم و در ميان حلقوم و سينه من
روح شما جارى و خارج شد.»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت درباره
عهد و امان
خدا فرموده اند:
«یَسکُنُونَ إِلی مَنَعَتِهِ وَ یَسْتَفیضونَ إِلی جِوارِهِ» «خداوند عهد و ذمّه خود را ايمنى قرار داده و حريمى كه به آن اعتماد مى‌كنند و به آن پناه مى‌آورند»
(شرح‌های خطبه:
)
استفاضه: پناه بردن و طلب ريختن امان مى‌باشد.
امام (علیه‌السلام) در جائى در مورد
ذکر خدا چنین میفرمایند:
«أَفیضُوا فی ذِکْرِ اللّهِ فَإِنَّهُ أَحْسَنُ الذِّکْرِ» يعنى «وارد شويد و سرعت كنيد در ياد خدا که آن بهترین ذکر است.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره برخى از
فتنه‌ها فرموده اند:
«وَ تَفیضُ اللّئامُ فَیضاً وَ تَغیضُ الکِرامُ غَیضاً» «آدمهاى
لئیم بسيار مى‌شوند و آدمهاى بزرگوار ناپديد مى‌گردند.»
(شرح‌های خطبه:
)
از این ماده چند مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فیض »، ج۲، ص۸۳۶.
