قصاص (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
'''قصاص: ''
(عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ) «قصاص» از مادّه
«قَصّ» (بر وزن سدّ) به معناى جستجو و پى‌گيرى از آثار چيزى است و هر امرى كه پشت سر هم آيد، عرب آن را «قصه» مى‌گويد و از آنجا كه «قصاص» قتلى است كه پشت سر قتل ديگرى قرار مى‌گيرد اين واژه در مورد آن به كار رفته است.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالأُنثَى بِالأُنثَى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاء إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ) (اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! حكم قصاص در مورد كشتگان، بر شما مقرر شده است: آزاد در برابر آزاد و برده در برابر برده و زن در برابر زن. پس اگر كسى از سوى برادر دينى خود، چيزى به او بخشيده شود و حكم قصاص تبديل به خون‌بها گردد، ولىّ مقتول بايد از راه پسنديده پيروى كند و شرايط پرداخت كننده را در نظر بگيرد و او نيز به نيكى ديه را به ولىّ مقتول بپردازد و مسامحه نكند؛ اين تخفيف و رحمتى است از ناحيه پروردگار شما و كسى كه بعد از آن تجاوز كند عذاب دردناكى خواهد داشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه (قصاص) مصدر از (قاص يقاص) است و اين كلمه از (قص اثره، جا پاى او را تعقيب كرد) مى‌باشد، (قصاص - داستان‌سرا) را هم به همين مناسبت قصاص مى‌گويند كه آثار و حكايات گذشتگان را حكايت مى‌كند، كانه اثر گذشتگان را دنبال مى‌نمايد، پس اگر قصاص را قصاص ناميده‌اند براى اين است كه جانى را در جنايتش تعقيب می‌كنند و عين آن جنايت كه او وارد آورده بر او وارد مى‌آورند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قصاص»، ص۴۴۰-۴۴۱.
