• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لما (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




لَمّا (به فتح لام و تشدید میم) از واژگان قرآن کریم که حرف جر بوده و معنای آن بر سه وجه باشد: اوّل: آنکه مخصوص مضارع است و مثل «لَمْ» جزم می‌دهد و معنی آن را به ماضی قلب می‌کند و غالبا منفی آن نزدیک به حال است؛ دوم: ظرف است به معنی حینَ و یا به معنی «اِذْ» و مخصوص‌ است به ماضی؛ سوم: حرف استثنا است به معنی «اِلّا» و بر جمله اسمیّه داخل شود.



لَمّا: بر سه وجه باشد:
اوّل: آنکه مخصوص مضارع است و مثل «لَمْ» جزم می‌دهد و معنی آن را به ماضی قلب می‌کند و غالبا منفی آن نزدیک به حال است.
دوم: ظرف است به معنی حینَ و به قول ابن مالک به معنی «اِذْ» و مخصوص‌ است به ماضی.
سوم: حرف استثنا است به معنی «اِلّا» و بر جمله اسمیّه داخل شود.


لمّا جازم، مثل: (بَلْ‌ لَمَّا یَذُوقُوا عَذابِ‌) «بلکه هنوز عذاب را نچشیده‌اند».
لمّا ظرف، مثل: (فَلَمَّا نَجَّاکُمْ اِلَی الْبَرِّ اَعْرَضْتُمْ‌) (امّا هنگامى كه شما را به خشكى رساند و نجات داد، روى گردان شديد).
لمّا استثنا، مثل‌: (اِنْ کُلُّ نَفْسٍ‌ لَمَّا عَلَیْها حافِظٌ) (به اين آیات بزرگ الهی سوگند كه هر كس مراقب و محافظى دارد!)
عاصم و غیره‌ «لَمَّا» را در آیه مشدّد و دیگران مخفّف خوانده‌اند، در صورت اوّل به معنی «الّا» و «اِنْ نافیه» است یعنی: «نیست هیچ نفسی مگر آنکه آن را حافظی است»، و در صورت دوّم «اِنْ» مخفّف از ثقیله است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۲۰۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۴۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۶۶.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۹۲.    
۵. ص/سوره۳۸، آیه۸.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۸۴.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۸۰.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۲۸.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۷۵.    
۱۰. اسراء/سوره۱۷، آیه۶۷.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۸۹.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۱۵۴.    
۱۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۵۹.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۷۴.    
۱۶. طارق/سوره۸۶، آیه۴.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۱.    
۱۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۵۸.    
۱۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۲۹.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۱۴.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "لما"، ج۶، ص۲۰۸.    






جعبه ابزار