لوم (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَوْم (به فتح لام و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای
سرزنش است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند:
تَلاوُم (به فتح تاء و ضم واو) به معنای ملامت کردن یکدیگر؛
لَوْمة (به فتح لام و سکون واو) به معنای ملامت؛
مَلوم (به فتح میم)
اسم مفعول به معنای سرزنش شده؛ و
مُلیم (به ضم میم)
اسم فاعل است به معنای ملامت کننده است.
لَوْم:
سرزنش است. آن نوعا در مقابل چیزی است که به ملامت کننده ناگوار و به ملامت شده نامناسب باشد.
(فَلا تَلُومُونِی وَ لُومُوا اَنْفُسَکُمْ) «مرا ملامت نکنید، خود را ملامت کنید».
تَلاوُم: ملامت کردن یکدیگر است.
(فَاَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلی بَعْضٍ یَتَلاوَمُونَ) «بعضی به بعضی رو کردند و همدیگر را سرزنش می‌نمودند».
لَوْمة: به معنی ملامت است.
(یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ) «در
راه خدا جهاد می‌کنند و از ملامت سرزنش کننده‌ای نمی‌ترسند».
مَلوم:
اسم مفعول به معنی سرزنش شده است.
(فَتُلْقی فِی جَهَنَّمَ مَلُوماً مَدْحُوراً) (كه در
جهنم افكنده مى‌شوى، در حالى كه سرزنش شده، و رانده درگاه خدا خواهى بود).
مُلیم:
اسم فاعل است به معنی ملامت کننده است.
(فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَ هُوَ مُلِیمٌ) «
ماهی او را بلعید حال آنکه خودش را ملامت می‌کرد»، که چرا از میان قوم خویش خارج شدم و یا قوم خویش را ملامت می‌کرد که او را به تنگ آورده، سبب خروج وی گشتند.
طبرسی آن را مستحق لَوْم معنی کرده و گوید: مُلیم آنست کار ملامت‌آور کند؛ ولی ظاهرا این درست نیست، زیرا اسم مفعول آن مُلام است، پس مُلیم به معنی ملامت کننده است.
(فَاَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِی الْیَمِّ وَ هُوَ مُلِیمٌ) «
فرعون و لشکریانش را گرفته و به
دریا انداختیم حال آنکه خویشتن را ملامت می‌کرد که چرا از
حق منصرف گشته است».
مجمع این را مثل سابق گفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "لوم"، ج۶، ص۲۲۰.
