• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مالک بن اشتر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)
مقالات مرتبط: مالک اشتر (مقالات مرتبط).

مالِک بن أَشْتَر (به کسر لام - و فتح همزه و سکون شین) از واژگان نهج البلاغه اسامی یکی از فرماندهان امیرالمؤمنین (صلوات‌اللّه‌علیه) و از اصحاب خاص او است. که امام علی (علیه‌السّلام) چندین مورد از این اصحاب خاصش نام می‌برد. این کلمه پنج بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


مالِک بن حارث أَشْتَر
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۹۰.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۳۴۲.    
از فرماندهان اميرالمؤمنين (صلوات‌اللّه‌عليه) و از اصحاب خاص اوست، كه در «شتر- اشتر» به نحو كامل نوشته شد.
(ببینید: اشتر (مفردات‌نهج‌البلاغه))


حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «وَ قَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ: وَ قَدْ جَاءَهُ نَعْیُ اَلْأَشْتَرِ (رَحِمَهُ‌اللَّهُ) مَالِکٌ وَ مَا مَالِکٌ! وَ اللَّهِ لَوْ کَانَ جَبَلاً لَکَانَ فِنْداً»
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۸۶، حکمت ۴۳۳.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۸، حکمت ۴۴۳.    
[۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۴، حکمت ۴۴۳.    
(هنگامى كه خبر شهادت «مالک اشتر» (رحمه‌اللّه‌عليه) به امام (عليه‌السلام) رسيد، فرمود: مالک، امّا چه مالكى! به خدا سوگند اگر كوه بود، يكتا بود.)
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۷، حکمت ۴۴۳.    
[۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۹.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۵۱۵.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۱۶.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۹۳.    
)
و حضرت به دو نفر از سران سپاهش می‌فرماید: «وَ قَد أَمّرتُ عَلَیکُمَا وَ عَلَی مَن فِی حَیّزِکُمَا مَالِکَ بنَ الحَارِثِ الأَشتَرَ فَاسمَعَا لَهُ وَ أَطِیعَا وَ اجعَلَاهُ دِرعاً وَ مِجَنّاً»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۳.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵، نامه ۱۳.    
[۱۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۲، نامه ۱۳.    
(مالک بن حارث اشتر را بر شما و بر آنان كه زير فرمان شما هستند امير ساختم! گوش به فرمانش دهيد و مطيع او باشيد.)
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۱، نامه ۱۳.    
[۱۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۲.    
(شرح‌های نامه:
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۳.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۱۷۳.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۱۹.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۹۸.    
)
و حضرت در جایی دیگر می‌فرماید: «هُوَ مَالِکُ بْنُ الْحَارِثِ أَخُو مَذْحِجٍ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِیعُوا أَمْرَهُ فِیمَا طَابَقَ الْحَقَّ فَإِنَّهُ سَیْفٌ مِنْ سُیُوفِ اللَّهِ»
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۶۵، نامه ۳۸.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۷۰، نامه ۳۸.    
[۲۳] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱۱، نامه ۳۸.    
(مالک بن حارث از قبیله مذحج است، سخنش را بشنويد و فرمانش را در آن‌جا كه مطابق حق است اطاعت كنيد، چرا كه او شمشيرى است از شمشيرهاى خدا كه نه تيزيش به كندى مى‌گرايد و نه ضربتش بى‌اثر مى‌گردد.)
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۴۱، نامه ۳۸.    
[۲۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۳۴.    
(شرح‌های نامه:
[۲۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۳۵.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۵۱۷.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۲۷۴.    
[۲۹] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۵۶.    
)
حضرت در نامه ۵۳ نهج البلاغه چند بار نام مالک را می‌آورد، چنان چه می‌فرماید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ هَذَا مَا أَمَرَ بِهِ عَبْدُ اللَّهِ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ مَالِکَ بْنَ الْحَارِثِ الْأَشْتَرَ»
[۳۰] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۵، نامه ۵۳.    
[۳۱] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۹۲، نامه ۵۳.    
[۳۲] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۶، نامه ۵۳.    
(بسم الله الرحمن الرحيم‌- اين دستورى است كه بنده خدا على اميرمؤمنان به «مالک بن حارث اشتر»)
[۳۳] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۷، نامه ۵۳.    
[۳۴] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۸.    
(شرح‌های نامه:
[۳۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۸.    
[۳۶] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۳۶۴.    
[۳۷] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۶۷.    
[۳۸] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۳۰.    
)

این کلمه پنج بار در نهج‌ البلاغه آمده است.
[۳۹] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۸۶، حکمت ۴۳۳.    
[۴۰] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۳.    
[۴۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۶۵، نامه ۳۸.    
[۴۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۵، نامه ۵۳.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۹۰.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۳۴۲.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۸۶، حکمت ۴۳۳.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۸، حکمت ۴۴۳.    
۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۴، حکمت ۴۴۳.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۷، حکمت ۴۴۳.    
۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۹.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۹.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۵۱۵.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۱۶.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۹۳.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۳.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵، نامه ۱۳.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۲، نامه ۱۳.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۱، نامه ۱۳.    
۱۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۲.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۳.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۱۷۳.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۱۹.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۹۸.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۶۵، نامه ۳۸.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۷۰، نامه ۳۸.    
۲۳. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱۱، نامه ۳۸.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۴۱، نامه ۳۸.    
۲۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۳۴.    
۲۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۳۵.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۵۱۷.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۲۷۴.    
۲۹. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۵۶.    
۳۰. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۵، نامه ۵۳.    
۳۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۹۲، نامه ۵۳.    
۳۲. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۶، نامه ۵۳.    
۳۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۷، نامه ۵۳.    
۳۴. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۸.    
۳۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۸.    
۳۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۳۶۴.    
۳۷. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۶۷.    
۳۸. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۳۰.    
۳۹. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۸۶، حکمت ۴۳۳.    
۴۰. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۳.    
۴۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۶۵، نامه ۳۸.    
۴۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۵، نامه ۵۳.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مالک بن اشتر»، ج۲، ص۹۹۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 433 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 13 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 38 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه
جعبه ابزار