• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محاسبه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مُحاسبه (به ضم میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای اقامه و عملی کردن حساب که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ی رسیدگی به حساب خود و ایستادگی در مبارزه با باطل از این واژه استفاده نموده است.


مُحاسبه
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۷۱.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۴۱.    
به معنای حساب و شمردن است؛ چنان‌که گفته می‌شود: «حاسبه: اقام علیه الحساب.»

• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص رسیدگی به حساب خود فرموده است: «عِبَادَ اللهِ، زِنُوا اَنْفُسَکُمْ مِنْ قَبْلِ اَنْ تُوزَنُوا، وَحَاسِبُوهَا مِنْ قَبْلِ اَنْ تُحَاسَبُوا»؛
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۷۹، خطبه ۸۹.    
[۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۳، خطبه ۹۰.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۸، خطبه ۸۸.    
[۶] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۹۵.    
«ای بندگان خدا، پیش از آن‌که مورد سنجش قرار گیرید خود را بسنجید، و قبل از آن‌که شما را به پای حساب ببرند، حساب خود را برسید.
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۷، خطبه ۹۰.    
»
فعل «حسب یحسب» از باب علم یعلم به معنی ظن و گمان آید، مصدر آن حِسبان به کسر اوّل است.
• امام (علیه‌السلام) در نامه‌ای به برادرش عقیل درباره‌ی ایستادگی در مبارزه با باطل می‌نویسد: آنچه درباره جنگ از من سؤال کردی رای من رای کسانی است که آن‌را حلال می‌دانند؛ تا ملاقات خدا در این رای خواهم بود...«وَلاَ تَحْسَبَنَّ ابْنَ اَبِیکَ ـ وَلَوْ اَسْلَمَهُ النَّاسُ ـ مُتَضَرِّعاً مُتَخَشِّعاً، وَلاَ مُقِرّاً لِلضَّیْمِ وَاهِناً»؛
[۸] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۶۳، نامه ۳۶.    
[۹] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۹، نامه ۳۶.    
[۱۰] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۶۹، نامه ۳۶.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۴۸.    
«هرگز گمان نکنی که فرزند پدرت-/ اگر چه مردم او را رها کنند-/ به تضرّع و خشوع افتد و یا در برابر ظلم، سستی به خرج دهد و تسلیم و راضی شود.
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۳۹، نامه ۳۶.    
»

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۷۱.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۴۱.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۷۹، خطبه ۸۹.    
۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۳، خطبه ۹۰.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۸، خطبه ۸۸.    
۶. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۹۵.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۷، خطبه ۹۰.    
۸. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۶۳، نامه ۳۶.    
۹. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۹، نامه ۳۶.    
۱۰. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۶۹، نامه ۳۶.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۴۸.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۳۹، نامه ۳۶.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محاسبه»، ص۲۷۱.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 89 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 36 نهج البلاغه
جعبه ابزار