محمد رضا لاهوری مولوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
[[]]
«محمد رضا لاهوری» (۱۰۹۸ ق/ ۱۶۸۶ م) در مولتان به دنیا آمد. وی از صوفیان شیعه مذهب هند است که در قرن یازدهم هجری قمری می‌زیست.
از باب ارادت به امام هشتم شیعیان، علی بن موسی الرضا علیه‌السّلام ، کتاب شرح خود بر مثنوی را «مکاشفات رضوی» نامید. مهم‌ترین مشخصه‌ای که مکاشفات رضوی را از دیگر شرحهای هندیان متمایز می‌سازد، رنگ شیعی آن است. لاهوری تا می‌تواند می‌کوشد اساس سخنان مولانا را بر حدیث‌ها و روایت‌های شیعیان استوار سازد و از این جهت مانند شارح دانشمند ترک عبدالباقی گلپینارلی (۱۳۵۱- ۱۲۸۷ ش) است که شرح او بر مثنوی نیز حال و هوای کامل شیعی دارد.
لاهوری، چنان که از شرح او برمی آید، مولانا را پیرو یا شارح اندیشه‌های ابن عربی نمی‌داند. به همین سبب، وقتی به سخن ابن عربی استناد می‌کند که آن را موافق مذهب خود ببیند. نام ابن عربی در شرح او بیش از سه بار نیامده است که یکی از آن‌ها اختصاص دارد به نقل جمله‌ای از فتوحات مکیه، باب ۳۶۶، در کنار سخنی از علاءالدوله سمنانی، تا نشان دهد که «شیخ محیی الدین بن عربی امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را خاتم ولایت محمدی می‌داند و تا وقت ظهور آن حضرت، نایب او را در هر دوری از ادوار فلکی موجود می‌داند که به نیابت او کار می‌کند».
این در حالی است که منظور مولانا همچنان که جلال الدین همایی می‌نویسد: «مقصود مولوی مهدی موعود منتظر نیست که به عقیده شیعه و سنی باید از نسل علی علیه‌السّلام باشد، چنان که شیخ محیی الدین در مؤلفات خود به شرح نوشته است. بلکه مرادش ولی امر و قطب زمان است». سید جعفر شهیدی نیز می‌نویسد: «ولی یا قطب یا امام در اصطلاح صوفیان به معنی امام یا حجت که در علم کلام شیعه شناسانده شده، نیست».
شارح لاهوری مثنوی از یاد این نکته نیز غافل نمی‌نماند که از نگاه «اکابر اهل سنت و جماعت» منظور مولانا نایب پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است. با این حال، محمد اکبرآبادی به سبب اشارت‌های شیعی مکاشفات رضوی سخت محمد رضا لاهوری را به باد تحقیر می‌گیرد و به زشتی یاد می‌کند.
تالیفات:
۱- مکاشفات رضوی؛
منبع:
سایت همزبانی، پیوندگاه فارسی یاران جهان، مقاله شرحهای هندیان بر مثنوی مولانای ایرانیان، حسن لاهوتی، ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۰.
نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
