محمود بن احمد اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمود بن احمد اصفهانی (
۴۵۸ ـ
۵۳۶ هـ.ق) ملقب به
جوباری، در سال ۴۵۸ (هجری قمری) در محله جوباره اصفهان زاده شد.
از علمای برجسته عصر خود بود و علاوه بر فقه و حدیث، در تفسیر قرآن و وعظ شهرت داشت.
او
فقه را نزد ابوبکر محمد بن ثابت خجندی و عبدالوهاب بن محمد فامی و حدیث را از شجاع بن علی مصقلی، احمد بن محمد بن عمر نقاش و عبدالجبار بن عبداللّه جوهری آموخت.
ابن عساکر حضور گسترده شاگردان و احترام مردم
اصفهان نسبت به او را یاد کرده و گزارش داده که در سال
۵۲۴ (هجری قمری) هنگام عزیمت به حج در
بغداد با استقبال علما مواجه شد و در جامع قصر مجلس بزرگی به‌افتخار او برگزار شد.
خلیفه المسترشد باللّه ورودش را تبریک گفت.
ابن جوزی او را واعظ و مفسری فصیح و دارنده کرسی تدریس در
بغداد خوانده است.
از شاگردانش می‌توان به ابوموسی مدینی، ابن سمعانی و داود بن محمد بن ابی‌منصور اشاره کرد.
ذهبی او را خوش‌سخن و پررفت‌وآمد توصیف کرده و ذکر می‌کند که در حمله گروهی از نوبی‌ها مجروح شد اما زنده ماند.
سبکی او را در شمار فقهای شافعی آورده است.
از آثار او
آداب الدین و مناقب الدولة العباسیّهاست که به خلیفه المسترشد باللّه تقدیم کرد.
سرانجام در
ربیع الآخر سال ۵۳۶ (هجری قمری) ناگهان در اصفهان درگذشت.
ابومنصور محمود بن احمد بن عبدالمنعم اصفهانی جوباری معروف به
ابن ماشاذه منسوب به جوباره یکی از محله های اصفهان است و در سال ۴۵۸ (هجری قمری) به‌دنیا آمد.
سبکی وی را در شمار فقهای شافعی ذکر کرده است.
جوباری فقه را نزد ابوبکر محمد بن ثابت خجندی و عبدالوهاب بن محمد فامی آموخت و حدیث را از شجاع بن علی مصقلی، احمد بن محمد بن عمر نقاش و عبدالجبار بن عبداللّه جوهری فرا گرفت.
محمود از برجستگان علمای عصر خویش بود و علاوه بر فقه و
حدیث در تفسیر
قرآن و موعظه چیره دست بود.
ابن عساکر که خود نیز بارها در مجلس املا و وعظ او شرکت کرده و در اصفهان با وی ملاقات داشته، می‌نویسد: «شاگردان و دانش دوستان بسیاری در حلقه تدریس او شرکت می کردند.»
یادآور می‌شود نه تنها میان شاگردانش، بلکه در جمع مردم اصفهان و بستگان خویش از جایگاه و احترام ویژه ای برخوردار بود؛ چنان‌که در سال ۵۲۴ (هجری قمری) و درحالی که قصد مناسک حج داشت، وارد بغداد شد و مورد استقبال کم‌نظیر علما و فضلا قرار گرفت و در جامع قصر، مجلس عظیمی به احترام وی تشکیل شد و خلیفه المسترشد باللّه ( خلافت
۵۱۲ ـ
۵۲۹ هـ.ق) نیز ورود او را تبریک گفت.
ابن جوزی او را واعظ و مفسری فصیح دانسته که در بغداد کرسی تدریس داشت و در جامع قصر وعظ می‌کرد.
ابن ماشاذه شاگردان بسیاری داشت که از آن میان می‌توان به افرادی همچون
ابوموسی مدینی،
ابن سمعانی و داود بن محمد بن ابی‌منصور اشاره کرد.
ذهبی او را فردی خوش‌سخن، کثیرالصله و دایم‌الذکر معرفی کرده می‌نویسد: وی زمانی مورد تعرض گروهی از نُوبی‌ها، سیاه‌پوستان سودانی مقیم عراق، که از مخالفان او بودند قرار گرفت و مجروح شد، اما جان به سلامت برد.
اصفهانی اثری به نام
آداب الدین و مناقب الدولة العباسیّه تألیف کرد و آن را به‌المسترشد باللّه خلیفه عباسی تقدیم نمود.
ابومنصور در ماه ربیع الآخر سال ۵۳۶ (هجری قمری) به مرگ ناگهانی در اصفهان از دنیا رفت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمود بن احمد اصفهانی»، ج۴، ص۴۰۸.
