ملاحم و الفتن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن معروف به ملاحم و الفتن؛
تالیف رضی الدین سید ابن طاوس است.
کتاب‌های ملاحم و فتن دسته‌ای از منابع حدیثی است که به اوضاع
آخرالزمان و ظهور
امام عصر می‌پردازد. البته این مبحث در میان
شیعه غالبا با عنوان ملاحم و در میان
اهل سنت بیشتر با عنوان
فتن تعبیر شده و هر دو فرقه کتاب‌های خود را به همین نامها خوانده‌اند. سید بن طاووس (م ۶۶۴) عالم شیعی با استفاده از کتاب‌های فتن اهل سنت کتاب «التشریف بالمنن» معروف به «الملاحم و الفتن» را جمع آوری کرده است.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده که بخش اول آن گزیده
فتن ابن حماد (م ۲۲۸)، بخش دوم آن از کتاب
فتن ابوصالح سلیلی (نوشته به
سال ۳۰۷) و بخش سوم آن از کتاب
فتن زکریا بزاز (نوشته به سال ۳۹۱) است. بخش چهارم کتاب که ملحقات آن به شمار می‌رود از کتب مختلف شیعه و اهل سنت نقل شده است. ارزش کتاب سید به جهت بخش دوم و سوم آن است چون ملاحم سلیلی و زکریا در دسترس نیست. اما کتاب الفتن ابن حماد که
ابن طاووس بیشتر مطالب خود را از او نقل می‌کند؛ امروزه موجود است.
روایات ابن حماد همانند دیگر اخبار ملاحم و فتن اختصاص به مهدی ندارد بلکه از رویدادهای
آینده جهان اسلام تا
قیامت و بخشی به مهدی و نشانه‌های ظهور او اختصاص دارد. بنابراین بخش قابل توجهی از کتاب التشریف به پیش گویی‌های
صحابه و همچنین احادیثی از رسول
خدا درباره حوادث آینده اسلام و
مسلمانان ،
سفیانی ، مهدی و نشانه‌های او،
دجال ، نزول
عیسی علیه‌السّلام و برخی از نشانه‌های قیامت اختصاص دارد که سید بن طاووس بدون
نقد و بررسی این اخبار، آنها را در کتاب خود آورده است. سه نفر محدثی که ابن طاووس از آنان نقل می‌کند، از اهل سنت هستند و طبعا توثیق و جایگاهی میان
شیعیان امامیه ندارند. اما سید ابن طاووس توثیقاتی را که رجالیون عامه درباره
ابن حماد گفته‌اند، نقل کرده و سخنی از تضعیف او نگفته است. طبیعی است که انتخاب و بیان توثیقات از سوی سید به دلیل آن است که وی از کتاب الفتن نقل می‌کند نه آنکه تاییدی از یک عالم شیعی نسبت به ابن حماد باشد.
کتاب ملاحم ابن طاووس در میان نویسندگان بعدی شیعه جایگاه ممتازی یافته و بسیاری از متاخران، روایات او را که در حقیقت روایات اهل سنت است، نقل کرده‌اند. در این کتاب مطالبی هم هست که جای بررسی و تامل دارد چنانکه
کعب الاحبار و
عبدالله بن سلام دو مخالف
امیرالمؤمنین علیه‌السّلام را از خواص یاران آن حضرت می‌داند و به منبع غیرمعتبری ارجاع می‌دهد.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
