ملایارمحمد قدیم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ملایارمحمد قدیم از روحانیون مجاهد
افغانستان در اوایل
قرن چهاردهم هجری بوده است.
وی از جمله مریدان خاص مجدد الف ثانی بود. او را از آن جهت قدیم می‌گفتند که بعد از چندی ملا یارمحمد نام دیگری از بدخشان در سلک مریدان مجدد ظهور کرد. پدرش ملاخیل (ملا خلیل؟) نام داشت و خودش ـ به نوشته چراغ انجمن ـ «به قیام و
صیام، التزام داشت و به
ریاضت تمام، امرار
حیات می‌نمود و صحبت او نهایت مفید بوده که هر که را سر صحبت با او می‌افتاد فی الفور
محبت الهی به دلش در جوش می‌آمد».
پس از معاهده دیورند در ۱۳۱۱ ق/ ۱۸۹۳ که بخشی از ایالات سرحدی افغانستان به انگلستان واگذار گردید، مردم ایالت سرحدی ـ با وجود بی تفاوتی و عدم کمک امیرعبدالرحمن خان (۱۲۹۷-۱۳۱۹ق) دست به قیام مسلحانه گسترده‌ای علیه انگلیسی‌ها زدند. ماموران انگلیسی به رهبران سرحدی مهمند در صورت تمکین و اطاعت، وعده کمک مالی کردند، اما مردم به رهبری علمای مجاهد مشهوری چون ملا نجم الدین، ملا پیونده و ملا یار محمد قدیم، وعده انگلیسی‌ها را رد کردند و مردم قبایل و طوایف سرحدی را به قیام ضد انگلیسی‌ها دعوت کردند. به دستور ملایارمحمد، خانه‌های خوانین طرفدار انگلیس از قبایل موسی خیل، گدا خیل و عیسی خیل در سپیدتنگی به
آتش کشیده شد و مردم مهمند نیز هنگام تعیین سرحد افغانستان و انگلستان بر اردوی نظامی انگلیسی‌ها حمله کردند و مدت‌ها علیه آنها به
جنگ و گریز پرداختند.
او به
سفر حج رفت و پس از مراجعت در اکبرآباد اقامت کرد و در همانجا درگذشت. تاریخ تولد و وفات او معلوم نیست. احتمال دارد که وی پسرملاخلیل، رهبر روحانی مجاهد و مرشد روحانی مهمندها باشد.
دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «ملایارمحمد قدیم».
