نسبت إخباری خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نسبت إخبارى به نسبت حاكى از ارتباط خارجى بين دو چيز اطلاق می‌شود.
نسبتى كه از ارتباط بين دو چيز در واقع خبر دهد، نسبت اخبارى خوانده مى‌شود؛ يعنى خبر مى‌دهد كه در خارج نسبتى حقيقى وجود دارد و يا تحقق پيدا خواهد كرد؛ به بيان ديگر، اين نسبت در عالم خارج منشأ انتزاعى دارد.
در جمله‌هاى اخبارى، نسبت تام اخبارى وجود دارد، زيرا به نظر مشهور اصولى‌ها، جمله تام خبرى براى نسبت وضع شده است؛ براى مثال، در جمله «زيد قائم»، نسبت قيام زيد، از وجود رابطه‌اى حقيقى ميان قيام و زيد در خارج حكايت مى‌كند.
بنا بر اين مبنا كه معناى حرفى از مقوله نسبت بوده و بر نسبت ناقصه دلالت مى‌نمايد، يك قسم از حروف، كه بيشتر حروف را شامل مى‌شود، حروف حاكى است و نسبت موجود در آن‌ها نسبت اخبارى مى‌باشد؛ در مقابل حروف ايجادى كه از واقع حكايت ندارد؛ براى مثال، «فى» بر نسبت ظرفيه و «مِن» بر نسبت ابتدائيه دلالت مى‌نمايد.
نسبت در حروف و جمله‌هاى ناقص، ناقص و در جمله‌هاى تام، تام است.
مشهور اصولى ها معتقدند جمله تام براى ابراز امرى نفسانى وضع شده است، مانند: قصد حكايت در جمله‌هاى تام خبرى و قصد انشا در جمله‌هاى تام انشايى(۱)(۲)(۳)
جمله‌های خبری(۱) صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج۱، ص۲۶۵
(۲) صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج۱، ص۳۱۳.
(۳) فاضل لنكرانى، محمد، سيرى كامل در اصول فقه، ج۱، ص۴۴۵.
