• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وهسودان بن دشمن دیلمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: وهسودان بن دشمن دیلمی


وهسودان بن دشمن دیلمی (قرن ششم هـ.ق) از دانشمندان شیعه، امیران زاهد و عالم‌منش بود.
اطلاعات دقیقی از زندگی فردی و اجتماعی ایشان در دست نیست،.
به گواهی منتجب‌الدین (زنده در ۶۰۰ هـ.ق)، او در همان دوره می‌زیست و از عالمان معاصر وی بوده است.
وهسودان با علوم تاریخ و نجوم آشنایی داشت.
آثاری همچون التواریخ، معرفة النجوم و معرفة الجهات تألیف کرد.
در برخی منابع به‌جای کتاب النجوم، از اثری با عنوان کتاب النحو نیز برای وی یاد شده است.


وهسودان بن دشمن زیار بن مردافکن دیلمی
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
[۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
[۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
[۴] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
[۵] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
[۶] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
[۷] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
[۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
نام او و اجدادش به شکل‌های دیگری هم آمده است.
از امرا و فردی زاهد،
[۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
[۱۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
[۱۱] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
[۱۲] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
صالح،
[۱۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
[۱۴] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
[۱۵] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
[۱۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
عالم و از دانشمندان شیعه بوده است.
[۱۷] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
[۱۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
[۱۹] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
[۲۰] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
[۲۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    

از حیات فردی، اجتماعی و علمی او اطلاع چندانی در دست نیست.

دیلمی درباره‌اش گفته شده؛ منتجب‌الدین (زنده در ششصد هـ.ق) از وی یاد کرده و آقابزرگ گوید: ظاهراً وی معاصر شیخ منتجب‌الدین بوده است.
[۲۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    

آن‌چه گفته آقابزرگ را تأیید می‌کند این است که فهرست منتجب‌الدین به عنوان ذیل و تکمله‌ای بر فهرست شیخ طوسی (م ۴۶۰ هـ.ق) است.
مشایخ شیعه را که پس از شیخ طوسی بوده‌اند و ذکرشان در فهرست او نیامده، تا زمان مؤلف بیان کرده است؛ از این‌رو حدس زده می‌شود وی از معاصران شیخ منتجب‌الدین باشد.
بعضی دیگر از منابع معاصر نیز وی را از مؤلفان اسلامی قرن ششم (هجری قمری) محسوب کرده‌اند.
[۲۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    


وهسودان با علوم تاریخ و نجوم آشنا بوده است و آثاری در این دو حوزه تألیف کرده که عبارتند از:
• التواریخ؛
[۲۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
[۲۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
[۲۶] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
[۲۷] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
[۲۸] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
[۲۹] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
[۳۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    

• النجوم (معرفة النجوم)؛
[۳۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
[۳۲] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
[۳۳] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
[۳۴] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
[۳۵] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    

• معرفة الجهات.
[۳۶] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
[۳۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
[۳۸] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
[۳۹] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
[۴۰] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
[۴۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    

در بعضی از منابع یا نسخ به جای کتاب النجوم، کتاب النحو برای وی ذکر شده است.
[۴۲] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
[۴۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    

(دیگر منابع:
[۴۴] حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
[۴۵] علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۲، ص۲۹۱.
[۴۶] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
[۴۷] همدانی، آقا رضا، الفوائد الرضویه، ص۷۰۲.
[۴۸] خویی، سیدابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۱۴.
[۴۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
[۵۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
)


۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
۴. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۵. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
۶. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
۷. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
۱۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
۱۱. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
۱۲. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۱۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
۱۴. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۱۵. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۱۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
۱۷. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
۱۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۱۹. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
۲۰. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۲۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
۲۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
۲۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۲۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۲۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۴۷۳.    
۲۶. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۲۷. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
۲۸. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
۲۹. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۳۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
۳۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۳۲. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۳۳. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
۳۴. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
۳۵. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۳۶. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۱۲۹.    
۳۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۳۸. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۳۹. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
۴۰. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۴۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
۴۲. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۸، ص۱۸۰.    
۴۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    
۴۴. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج۲، ص۳۳۹.    
۴۵. ↑ علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۲، ص۲۹۱.
۴۶. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۰۳.    
۴۷. ↑ همدانی، آقا رضا، الفوائد الرضویه، ص۷۰۲.
۴۸. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۱۴.
۴۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
۵۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۳۳۰.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «وهسودان بن دشمن دیلمی»، ج۴، ص۴۳۵.


رده‌های این صفحه : امیران قرن 6 (قمری) | درگذشتگان سده 6 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | علمای قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری) | منجمان قرن 6 (قمری) | مورخان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار