کتاب سلیم بن قیس الهلالی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کتاب سلیم بن قیس»، به
زبان عربی ، از شیخ ابو صادق،
سلیم بن قیس هلالی عامری کوفی ، اولین کتاب
شیعه در زمان امیر المؤمنین،
علی علیه‌السّلام می‌باشد و مؤلف آن، از شخصیت‌های برجسته و از خواص اصحاب امیرالمؤمنین و
امام حسن و
امام حسین و
امام زین العابدین علیه‌السّلام است و
امام باقر علیه‌السّلام را نیز درک نموده است.
تاریخ
ولادت سلیم، دو سال قبل از
هجرت و وفات او در
سال ۷۶ ق، می‌باشد.
امام صادق علیه‌السّلام ، در باره این کتاب، می‌فرماید: «هر کس از شیعیان و دوستان ما کتاب سلیم بن قیس هلالی را نداشته باشد، چیزی از مسائل
ولایت ما نزد او نیست و از اسباب ما آگاهی ندارد. آن کتاب، الفبای شیعه و سری از اسرار آل محمد علیه‌السّلام است».
امام زین العابدین علیه‌السّلام ، می‌فرماید: «سلیم راست گفته است،
خدا او را رحمت کند. همه اینها احادیث ما است که از آنها خبر داریم».
امام حسن و امام حسین علیه‌السّلام در باره این کتاب به سلیم فرموده‌اند: «راست گفتی، پدرمان، علی علیه‌السّلام ، این حدیث را برای تو گفت و ما نشسته بودیم و ما این
حدیث را از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم حفظ کرده بودیم، همان گونه که پدرمان برای تو نقل کرد بدون آنکه چیزی کم یا زیاد شود.»
امیر المؤمنین، علی علیه‌السّلام ، در این باره می‌فرماید: «خدایا! سلیم را از اولیای من قرار بده. ای سلیم! این امر ولایت ما که خداوند معرفت آن را به تو داده است و به این وسیله بر تو منت گذارده، شناختن و خبره شدن در آن، از شناخت
طلا و
نقره مشکل تر است و عده کمی از امت، به آن، معرفت دارند، پس خدا را شکر کن و آنچه به تو عطا کرده و تو را به آن اختصاص داده با سپاس
گزاری نگه دار.»
سلیم، در ابتدای ورود به شهر مدینه، با حوادث عجیبی روبه رو شد که هر مسلمانی از شنیدن آن رنج می‌برد و چه بسا همین حوادث انگیزه‌ای برای تالیف این کتاب گردید.
او، مشاهده کرد که
اهل بیت وحی علیه‌السّلام که حافظان حقیقی
دین و منصوب شدگان از طرف
خداوند هستند، در
جامعه اسلامی کنار زده شده‌اند و سفارش «انی تارک فیکم الثقلین»، نادیده گرفته شده و بین
قرآن و عترت جدایی افتاده است. سلیم، با مشاهده این وضعیت، با احساس وظیفه‌ای که در درونش بود، در اوان جوانی تمام وجود خود را وقف در راه حفظ سیره رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و تاریخ صحیح
اسلام نمود.
سلیم، مخفیانه با اصحاب راستین
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آشنایی پیدا کرد. در اولین مرحله، ملازمت امیر المؤمنین، علی علیه‌السّلام را بر خود لازم دانست و خود را به منبع وحی متصل نمود، سپس با اصحاب آن حضرت، به خصوص،
سلمان و
ابوذر و
مقداد و... ارتباط خصوصی برقرار کرد. او، از آنها در مورد سیره پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و وقایع بعد از رحلت آن حضرت، به دقت می‌پرسید و جزئیات قضایا را جویا می‌شد، آنان نیز بدون
تقیه جواب می‌دادند و سلیم، همه مطالب آنها را می‌نوشت و ثبت می‌کرد.
وی، در طول شصت سال از عمرش این کتاب را جمع آوری و تالیف کرد.
مجموع احادیثی که در دو نسخه مختلف از کتاب، جمع شده‌اند، هفتادتا می‌باشند. بیست و یک حدیث هم تحت عنوان «المستدرک من احادیث سلیم»، توسط محقق کتاب، از موسوعات حدیثی، گردآوری شده و به آخر کتاب مزبور، ملحق شده است.
پاره‌ای از موضوعات مطرح شده در این کتاب، عبارتند از: فضایل اهل بیت از زبان
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، حوادث بعد از وفات آن حضرت به نقل از شاهدان عینی، ماجرای
سقیفه از زبان سلمان، افتخارات و امتیازات
حضرت علی علیه‌السّلام ، حوادثی که در زمان خلافت آن حضرت اتفاق افتاد و...
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
