کظم غیظ (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کظم غیظ، یعنی فروبردن
خشم که از صفات عالی انسانی است، از اسباب راهیابی به
بهشت است.
کظم غیظ، از عوامل راهیابی به
بهشت است.
وسارعوا الی مغفرة من ربکم وجنة... اعدت للمتقین «و شتاب کنید برای رسیدن به
آمرزش پروردگارتان و بهشتی که وسعت آن، آسمانها و
زمین است و برای
پرهیزگاران آماده شده است.» الذین ینفقون فی السراء والضراء والکـظمین الغیظ... «همانها که در توانگری و تنگدستی،
انفاق می کنند و
خشم خود را فرو می برند و از خطای مردم درمی گذرند و
خدا نیکوکاران را
دوست دارد.»
حالت خشم و
غضب از خطرناکترین حالات است و اگر جلوی آن رها شود، در شکل یک نوع
جنون و
دیوانگی و از دست دادن هر نوع کنترل
اعصاب خود- نمایی می کند، و بسیاری از جنایات و تصمیم‌های خطرناکی که
انسان یک
عمر باید
کفاره و جریمه آن را بپردازد در چنین حالی انجام می شود، و لذا در
آیه فوق دومین صفت برجسته پرهیزکاران را فرو بردن خشم معرفی کرده است.
پیغمبر اکرم می فرماید: من کظم غیظا و هو قادر علی انفاذه ملاه الله امنا و ایمانا". "آن کس که خشم خود را فرو ببرد با اینکه
قدرت بر اعمال آن دارد
خداوند دل او را از
آرامش و
ایمان پر می کند"- این
حدیث می رساند که فرو بردن خشم اثر فوق العاده ای در تکامل معنوی انسان و تقویت
روح ایمان دارد.
"جنة عرضها السماوات و الارض... " منظور از "عرض بهشت"، چیزی در مقابل طول آن نیست، بلکه منظور وسعت آن است، و این خود استعمالی است شایع، و کانه تعبیر به عرض، کنایه است از اینکه وسعت آن به نهایت درجه است، و یا به قدری است که وهم و خیال بشری نمی تواند آن را بسنجد و برایش حدی تصور کند.
"الذین ینفقون فی السراء و الضراء... "کلمه "سراء" به معنای آن پیشامدی است که مایه مسرت آدمی باشد، و کلمه (ضراء) بر خلاف آن به معنای هر چیزی است که مایه بد حالی انسان شود، البته ممکن است این دو کلمه را به معنای دو کلمه
یسر و
عسر یعنی آسانی و دشواری نیز گرفت، و کلمه (کظم) در اصل به معنای بستن سر مشک بعد از پرکردن آن بوده ولی بعدها به عنوان استعاره در مورد انسانی استعمال شد که پر از
اندوه و خشم باشد لیکن مصمم است که خشم خود را ابراز ننماید، و کلمه (غیظ) به معنای
هیجان طبع برای انتقام در اثر مشاهده پی در پی ناملایمات است، به خلاف غضب که به معنای
اراده انتقام و یا
مجازات است، و به همین جهت است که گفته می شود: خدای تعالی غضب می کند، ولی گفته نمی شود خدای تعالی غیظ می کند.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «کظم غیظ».
