چهلبره، کوه kūh-e čehel-barre، قلهای منفرد با ارتفاع ۳۰۶۰ متر در شرق دره گلسرداب و غرب دره قوشخانه، بر سر راه ایرا به دشت لار. از دامنههای آن چشمههای دائمی جاری است که به رودخانه لار و سپس دریاچه سد لار میریزند. به دلیل ارتفاع زیاد و برفگیری، پوشش گیاهی متنوع و مراتع سرسبزی دارد و چراگاه ییلاقی عشایر ری و ورامین است. شکل تککوهی و شیارهای موازی دامنههای جنوبی و غربی از ویژگیهای بارز آن است. نام کوه به سبب خاکیبودن و مناسببودن برای خواباندن گوسفندان نهاده شده است. کوه چهل بره کوهی واقع در غرب دره قوش خانه (راهی که از ایرا به دشت لار میرود) و سمت شرق دره گل سرداب. این کوه که آبریز آن به سمت دشت لار است، با بلندی ۰۶۰‘ ۳ متر از سطح دریا در °۵۱ و ´۵/ ۵۰ طول شرقی و °۳۵ و ´۵۳ عرض شمالی قرار دارد. چشمه آبی نیز از دامنه غربی چهلبره به سمت رودخانه دشت لار روان است که به آن آب چهلبره میگویند. وجود درههایی بلند و طولانی در گرداگرد این کوه، سبب شده است تا چهلبره به صورت تککوهی از دیگر کوههای منطقه متمایز شود. این کوه از جنوب، جنوب غربی و غرب دارای شیارهایی موازی است که تا کف دره کشیده شدهاند. چشمههایی نیز در سمت شرق، شمال، جنوب و غرب این کوه جریان دارند که همگی آنها در پایان به رودخانه لار و سپس، دریاچه سد لار میریزند. کوه چهلبره به سبب ارتفاع بلند و برفگیر بودن و نیز آبهای دائمیای که در پیرامون آن جریان دارند، از مناطق سرسبز و دارای مراتع و چراگاههای انبوه و گونههای گیاهی متنوع صنعتی و دارویی است. این منطقه از چراگاههای ییلاق عشایر دشت ری، ورامین و قم در فصل تابستان است و از مناطق حفاظتشده دشت لار نیز به شمار میرود. علت نامگذاری این کوه داشتن پوشش لایههای قطور خاک و صخرهای نبودن آن است که سبب میشود تا گوسفندان بتوانند در هر نقطه آن بخوابند. بره یا گهره در گویش محلی به جایی گفته میشود که صخره ندارد و سیلگیر نیست و چوپانان میتوانند با آسودگی گوسفندان خود را در آنجا بخوابانند. • پازوکی طرودی، ناصر، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کوه چهل بره»، ص۷۵۰. ردههای این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | کوه های تهران
|