یَصْدِفُون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَصْدِفُون: (ثُمَّ هُمْ یَصْدِفُونَ) «یَصْدِفُون» از مادّه
«صدف» (بر وزن هدف) به
معنای جانب و ناحیه است، و چون به هنگام روی گردانیدن و اعراض،
انسان متوجّه جانب و ناحیه دیگری می‌شود، این کلمه در
معنای اعراض به کار می‌رود، منتها چنان که
«راغب» در
«مفردات» می‌گوید: این ماده به
معنای اعراض و روی گردانیدن شدید استعمال می‌شود.
(قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللّهِ يَأْتِيكُم بِهِ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ) (بگو: «به من خبر دهيد اگر
خداوند، گوش و چشمهايتان را بگيرد، و بر دلهاى شما مهر نهد كه چيزى را نفهميد)، كدام معبودى جز خدا آنها را به شما باز مى‌گرداند؟» ببين چگونه
آیات را به گونه‌هاى مختلف براى آنها شرح مى‌دهيم، سپس آنها روى مى‌گردانند!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: گرفتن گوش و چشم به
معناى كر و كور كردن آن است، و مهر بر دلها نهادن، به
معناى بستن دريچه دل است، به طورى كه ديگر چيزى از خارج در آن داخل نشود، تا
قلب در باره آن فكر كند و به كار افتد و خير و شر و واجب و غير واجب آن را تشخيص دهد، آرى، مهر بر دلها نهادن به اين معنا است، نه اينكه به كلى قلب را از خاصيتى كه دارد كه همان صلاحيت براى
تفکر است، بياندازد، زيرا اگر به اين معنا باشد، آن وقت چنين كسى بايد ديوانه شود، و حال آنكه
کفار ديوانه نبودند، بلكه تنها فرقى كه دلهاى آنان با دلهاى سايرين داشت اين بود كه كفار كلام
حق را در باره خداى سبحان گوش نمى‌دادند و آياتى را كه دلالت مى‌كند بر اينكه او يگانه است و شريك ندارد، نمى‌ديدند، پس مى‌توان گفت كه دلهايشان، دلى است كه چيزى از واردات چشم و گوش در آن وارد نمى‌شود، تا آنكه حق و باطل را تشخيص دهند، اين طرز بيان خود حجتى است بر ابطال
مذهب مشركين. ...
(انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ) تصريف آيات به
معناى گرداندن و آن را تا افق افكار مردم نازل كردن است. و صدف يصدف، صدوفا به
معنى اعراض كردن است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَصْدِفُون»، ص۶۵۱.
