آب زلال (خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آبِ زُلال، نام دو منظومه در ادب پارسی از شاعران زیر:
۱. شوشتری جزایری، میرمحمد عباس بن علی اكبر بن محمد جعفر موسوی لكهنوی (۱۲۲۴ـ۱۳۰۶ق/۱۸۰۹ـ۱۸۸۹م). اثر او در زمینه اخلاق عملی است. این كتاب در ۱۳۰۷ق/۱۸۹۰م همراه كتابهای اجناس الجناس و گوهرشاد او در لكهنو به چاپ رسیده است. یك‌بار نیز در مصر چاپ شده است. آقابزرگ تهرانی نام كتاب اخیر او را گوهرشاهوار ضبط كرده است. (آقابزرگ تهرانی، ج۱، ص۲)
۲. فیض كاشانی، ملامحسن (۱۰۰۷ـ۱۰۹۱ق/۱۵۹۸ـ۱۶۸۰م). اثر او مختصر است و بیشتر جنبه عرفانی دارد. این منظومه به دو جرعه تقسیم شده و هر جرعه دارای سه نفس است. جرعه اول خطاب به حق تعال و جرعه دوم خطاب به نفس است. این مثنوی این‌گونه آغاز می‌شود:
یا محیی قلب كل عارف فیاض زوارف المعارف
ستـــّار معایـب البرایــا غفــار كبائــر الخطایــا
و چنین خاتمه می‌یابد:
از سرتاپای گوش بادت وین آب زلال نوش بادت
این منظومه تا به حال به چاپ نرسیده و نسخه‌های خطی آن در كتابخانه‌های مجلس شورای ملی (سابق)، مركزی دانشگاه تهران، سنای سابق، آیت‌الله مرعشی، ملی ملك، دانشكده ادبیات و نیز كتابخانه‌های خصوصی دكتر مفتاح، فخرالدین نصیری امینی و سیدمحمد بن نعمت‌الله جزایری موجود است.
فهرست منابع:
(۱)آقابزرگ، الذریعه؛
(۲)آیت‌الله مرعشی، فهرست خطی، ۲/۱۳۰ـ۱۳۱؛
(۳)سنای (سابق)، فهرست خطی، ۲/۵۸ ـ۵۹؛
(۴)شورای ملی (سابق)، فهرست خطی، ۱۷/۲۹۴ـ۲۹۶، ۲۱/۲۷۷ـ ۲۷۸؛
(۵)كتابخانه مركزی، فهرست خطی، ۱۳/۳۰۹۶ـ۳۰۹۷، ۱۶/۱۳۱؛
(۶)خانبابا مشار، فهرست چاپی فارسی، ۱/۲۴؛
(۷)خانبابا مشار، مؤلفین چاپی فارسی و عربی، ۳/۶۶۳ ـ۶۶۴؛
(۸)منزوی، احمد، فهرست خطی فارسی، ۴/۲۶۱۷.
