آقا سید جواد ظهیرالاسلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جوادیه javādiy(yy)e ، سابقاً روستایی در جنوب شرقی بلوک
شمیران بر سر راه تهران ـ دماوند، و امروزه محله‌ای در شمال شرقی تهران واقع در شهرداری منطقۀ ۴ تهران.
نام این آبادی منسوب به آقا سید جواد، پسر
میرزا زین‌العابدین ظهیرالاسلام، امام‌جمعۀ تهران (امام‌جمعۀ سوم) است.
مادر آقا سید جواد،
ضیاء‌السلطنه دختر سوم
ناصرالدین شاه بود و آقا سید جواد دختر مظفرالدین شاه قاجار را در نکاح داشت. آقا سید جواد پس از درگذشت پدرش (۱۳۲۱ ق/ ۱۹۰۳ م)، ملقب به ظهیرالاسلام گردید و چندی نایب‌التولیۀ آستان قدس رضوی و
مدرسۀ سپهسالار بود و یک‌بار نیز سناتور شد. او در فروردین ۱۳۴۴ در سن ۸۴ سالگی درگذشت و در مقبرۀ جدش، میرزا ابوالقاسم امام‌جمعه (امام‌جمعۀ دوم)، معروف به سرقبرآقا واقع در جنوب تهران (پایین‌تر از چهارراه مولوی) به خاک سپرده شد.
در روزگار قاجاریه آبادی جوادیه از روستاهای آباد و معتبر حوالی تهران به شمار می‌رفت و با این شهر، حدود ۵/ ۱ فرسنگ فاصله داشت.
در اوایل دهۀ ۱۳۲۰ ش/ ۱۹۴۰ م اراضی این آبادی را شخصی به نام ارباب مهدی یزدی ــ که در کار تجارت بود و در دوره‌های پانزدهم و شانزدهم، نمایندگیِ ایرانشهر، و در دوره‌های هجدهم و نوزدهم، نمایندگیِ مردم بندرعباس را بر عهده داشت ــ خریداری کرد و از این رو، به جوادیۀ
ارباب مهدی معروف شد.
در آن دوره، اراضی جوادیه از شمال به اراضی آبادی‌های
قنات کوثر،
خاک‌سفید و
مجیدآباد، از شرق به اراضی آبادی
حکیمیه (امامیه)، از جنوب به جادۀ تهران ـ دماوند، و از غرب به اراضی آبادی‌های مجیدآباد و
مهدی‌آباد محدود بود.
از آبادی جوادیه چند راه می‌گذشت که به
لواسان،
جاجرود و
دماوند می‌رسید.
در دهۀ ۱۳۲۰ ش، جوادیه از لحاظ تقسیمات کشوری، روستایی از توابع بخش شمیران به شمار می‌رفت و دارای حدود ۵۰ تن جمعیت، شامل ۴ خانوار یزدی بود که به باغبانی، کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند. در باغ‌های آن میوه‌هایی چون زردآلو، توت، گلابی، گیلاس، آلبالو و انار به عمل می‌آمد و هندوانه، خیار، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، شلغم و چغندر از جملۀ محصولات جالیزی آن بود. آب آن از دو رشته قنات موسوم به قنات پایین، معروف به
قنات امام‌جمعه، و
قنات بالا تأمین می‌شد. آب قنات امام‌جمعه سبک‌تر و گواراتر از آب قنات بالا بود. هر یک از این دو رشته قنات در سال‌های پرباران حدود ۳ سنگ آبدهی داشت و آب آن‌ها پس از آبیاری زمین‌ها و باغ‌های آبادی جوادیه به تهران می‌رسید و در امامیه، در محل بیمارستان کنونی بوعلی (واقع در
خیابان دماوند، در حوالی
میدان امام حسین امروزی)، آفتابی می‌شده است.
در آخرین سرشماری رسمی از این روستا که در ۱۳۳۵ ش به عمل آمده، آبادی جوادیه دارای ۷۹ تن جمعیت، مشتمل بر ۴۷ مرد و ۳۲ زن بوده است.
در میانه‌های دهۀ ۱۳۴۰ ش، با گسترش کالبدی شهر تهران، آبادی جوادیه همچون دیگر آبادی‌های پیرامون آن شهر، ضمیمۀ کلان‌شهر تهران شد. در آن سال‌ها زمین‌های این آبادی تقسیم و تفکیک شد؛ در بخش‌هایی از آن، مناطق مسکونی و در بخش‌های دیگر آن، کارخانه‌های مختلف احداث گردید.
محلۀ جوادیه و بخش‌های عمده‌ای از محلۀ تهران‌پارس واقع در شمال شرقی تهران بزرگ، در زمین‌های روستای جوادیه برپا شده‌اند. براساس تقسیمات کشوری در ۱۳۸۷ ش، محلۀ جوادیه از غرب و بخشی از جنوب غربی به محلۀ تهران‌پارس، از شرق به محلۀ گلشن (خاک‌سفید) و محلۀ حکیمیه، و از جنوب به بزرگراه تهران ـ دماوند و اراضی
پارک جنگلی سرخه‌حصار محدود، و از لحاظ تقسیمات شهری، در منطقۀ ۴ شهرداری تهران واقع است.
•
کرم همدانی، علی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «آقا سید جواد ظهیرالاسلام»، ص۷۰۴.
