آیت‌الله حاج شیخ محمدعلی اراکی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«آیت الله حاج شیخ محمدعلی اراکی» در ۲۴
جمادی الثانی ۱۳۱۲ ق در اراک دیده به
جهان گشود.
پدرش، حاج احمد آقا، مشهور به
میرزا آقا فراهانی از علمای مشهور آن سامان بود. مادرش نیز از نوادگان
امامزاده سید حسن واقف است.
وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراک شد و در درس استاد
سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فراگرفت. دروس سطح حوزه را نزد
آیت‌الله سید‌محمد‌تقی خوانساری به خوبی گذراند. آیت‌الله اراکی هم
زمان با تحصیل دوره سطح، در درس شرح منظومه
آیت‌الله شیخ محمد‌باقر اراکی معروف به سلطان آبادی شرکت کرد و از دانش آن حکیم فرزانه خوشه‌ها چید. ایشان سالها در درس آیت‌الله
آقا نور الدین اراکی و آیت‌الله شیخ
عبدالکریم حائری یزدی شرکت کرد و از دانش و تقوای آن دو مرجع بزرگ تقلید
شیعیان ، بهره‌ها برد. آیت‌الله حائری علاقه زیادی به او داشت. نبوغ فکری آیت‌الله اراکی مورد توجه استاد قرار گرفت و به سفارش استاد معمم شد.
آیت‌الله اراکی پس از سالها تحصیل در حوزه علمیه اراک، به دنبال هجرت آیت‌الله حائری یزدی به قم، وارد
حوزه علمیه قم شد و در درس ایشان شرکت کرد. ایشان در این سالها با امام خمینی آشنا شد. وی علاقه خاصی به
امام خمینی رحمة‌الله‌علیه داشت و همواره از فعالیت‌های سیاسی ایشان علیه رژیم پهلوی پشتیبانی می‌نمود.
آیت‌الله اراکی در طول بیش از ۳۵ سال تدریس در حوزه علمیه قم، پیچیده‌ترین مباحث علمی را با گفتاری شیوا و بیانی رسا مطرح می‌کرد. از ویژگی‌های درس ایشان
پرهیز از تکرار و زیاده گویی بود. کلام را گزیده و پر معنی اداء می‌کرد. اعتقادش بر این بود که طالب علم باید قبل از حضور در درس، مطالعه نماید.
آیت‌الله اراکی پس از وفات آیت‌الله
سید محمد تقی خوانساری (متوفای ۱۳۷۱ ش) به درخواست شماری از شاگردان او، به تدریس خارج
فقه و
اصول پرداخت. بسیار از استادان برجسته حوزه علمیه قم و مسؤولان نظام جمهوری اسلامی سالها از محضر ایشان کسب فیض نمودند.
مرجع بزرگ حضرت آیت‌الله اراکی رحمة‌الله‌علیه از سالها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، در
مسجد امام حسن عسکری قم نماز جمعه اقامه می‌کردند. در
نماز جمعه ایشان بسیاری از علما و فضلا و بزرگان حوزه علمیه قم شرکت می‌جستند. وی همچنین حدود چهل سال در
مدرسه فیضیه و حرم مطهر،
نماز جماعت اقامه می‌کردند و دانشمندان و طلاب حوزه با شور و اشتیاق در نماز ایشان شرکت می‌کردند؛ به طوری که نماز جماعت ایشان مجمع و کانون علمای بزرگ و مجتهدان قم بود. کسانی که قبل از
سال ۱۳۴۲ ش در نماز بسیار باصفا و سراسر معنویت مرحوم آیت‌الله اراکی در مدرسه فیضیه شرکت کرده‌اند، می‌گویند لحظاتی قبل از اذان می‌دیده‌اند که حضرت امام خمینی (رض) در نماز جماعت آقای اراکی حاضر می‌شدند و این نشان دهنده اوج
احترام و علاقه و اطمینان امام به
تقوا و
ورع ایشان بود.
شاگردان و بزرگان بسیاری ازمحضر آیت‌الله اراکی مرجع بزرگ خوشه چینی کرده و مراحل عالی علم و عمل را پیموده‌اند. شهید سعید، شیخ
مهدی شاه آبادی ، آیة الله شیخ
محمد تقی ستوده ، آیة الله استادی، آیت‌الله
شیخ علی پناه اشتهاردی ، از آن جمله‌اند.
سرانجام در شامگاه روز
سه شنبه هشتم
آذرماه ۱۳۷۳ مرجع
جهان تشیع، حضرت آیت‌الله اراکی پس از یک
قرن زندگی افتخارآمیز به ملکوت اعلی پیوست. با شنیدن
خبر ارتحال این مرجع عالی قدر، ایران اسلامی به سوگ نشست. پیکر مطهر ایشان پس از مراسم تشییع پرشکوه و کم نظیری در
تهران و قم، بعد از ظهر روز
پنجشنبه دهم آذرماه ۱۳۷۳ در مسجد بالاسر، در جوار مرقد مطهر
حضرت معصومه سلام‌الله‌علیهم به خاک سپرده شد.
تعدادی از
آثار ایشان عبارتند از:
۱- تقریرات درس آیت‌الله شیخ محمد سلطان العلما
۲- تقریرات درس فقه آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی
۳- تقریرات درس اصول فقه آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی
۴- حاشیه بر «درر الاصول» نوشته آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی
۵- تقریرات درس فقه آیت‌الله سید محمد تقی خوانساری
۶- حاشیه بر «عروه الوثقی»
۷- شرح «عروه الوثقی»
۸- توضیح المسائل
۹- مناسک حج
۱۰- رساله استفتائات
۱۱- مقدمه بر کتاب «القرآن و العقل» نوشته آیت‌الله سید نور الدین اراکی
۱۲-
النکاح و الطلاق
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
