• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوبحر احنف بن قیس سعدی تمیمی بصری اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابوبحر احنف بن قیس بن معاویه تمیمی سعدی بصری (۳ ق. هـ ـ ۶۷ هـ)، از تابعین و صحابی پیامبر، امام علی و امام حسن (علیهما‌السّلام) و از راویان امیرالمومنین (علیه‌السّلام) بود. او از فرماندهان لشکر حضرت علی (علیه‌السّلام) در جنگ صفین بوده و در فتح خراسان، نهاوند و کاشان حضور داشته است.



ابوبحر احنف بن قیس بن معاویه بن حصین بن حفص تمیمی سعدی بصری، اسامی مختلفی مانند ضحاک، احمد، صخر، حارث، حصن و حصین برای او آورده‌اند. وی ساکن بصره بود.
او از بزرگان شهر و قبیله خود، تمیم یا بنی‌سعد به شمار می‌رفت. وی عصر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را درک کرد و اسلام آورد، ولی توفیق شرفیابی خدمت آن حضرت را پیدا نکرد.
او از تابعین و صحابی پیامبر، امیرمؤمنان علی و امام حسن (علیهما‌السّلام) بود.
احنف چون پاهای کجی داشت، به این نام خوانده شد. فردی زشت‌روی، کوتاه‌قد، کوسه و یک‌چشم یا نابینا بود. در بردباری ضرب‌المثل و نیز فردی دانا و زیرک،
[۱۸] ابن‌اثیر، علی بن ابی‌الكرم، اسد الغابه، ج۱، ص۵۵.
فصیح، سخن‌آور و مورد اعتماد بود.


احنف بن قیس، سه سال پیش از هجرت متولد شد.


احنف بن قیس از امام علی (علیه‌السّلام)، ابوذر، عروة بن زبیر و عمر روایت کرده، چنان‌که حسن بصری، طلق بن حبیب و ابوعلاء بن شخیر از وی روایت کرده‌اند.


احنف بن قیس در فتح خراسان، نهاوند تیمره و کاشان حضور داشت، همچنین در جنگ صفین و نهروان شرکت کرد که از فرماندهان لشکر حضرت علی (علیه‌السّلام) در جنگ صفین بود، ولی در جنگ جمل و واقعه کربلا حاضر نشد.


از آثار احنف بن قیس دیوان شعر می‌باشد.


سرانجام احنف بن قیس در هفتاد سالگی و در سال ۶۷ در بصره یا کوفه درگذشت. مصعب بن زبیر بر او نماز گزارد و بدون ردا در تشییع پیکر او شرکت جست و در ثویه، مکانی نزدیک کوفه یا کوفه دفن شد.
مرگ او را در سال ۷۱ یا ۷۲ هـ هم آورده‌اند.


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
۱:۵۰.


۱. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۲۵.    
۲. ابن‌اثیر، علی بن ابی‌الکرم، اسد الغابه، ج۱، ص۵۵.    
۳. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۳۳۲.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۷.    
۵. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ص۲۶.    
۶. ابن‌اثیر، علی بن ابی‌الکرم، اسد الغابه، ج۱، ص۵۵.    
۷. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۴۲۳.    
۸. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۴۲۵.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۷.    
۱۰. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۳۳۲.    
۱۱. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۱۴۵.    
۱۲. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۳۳۳.    
۱۳. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ج۱، ص۲۶ و ۶۶.    
۱۴. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ج۱، ص۹۳.    
۱۵. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۲۲.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۵.    
۱۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۸.    
۱۸. ابن‌اثیر، علی بن ابی‌الكرم، اسد الغابه، ج۱، ص۵۵.
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۸.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۶.    
۲۱. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۸۴.    
۲۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۶.    
۲۳. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۸۳.    
۲۴. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۳۳۳.    
۲۵. ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبداللّه، ذکر اخبار اصفهان، ج۱، ص۲۲۴.    
۲۶. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۸۳.    
۲۷. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۲۵.    
۲۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۴۶.    
۲۹. ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۴، ص۵۶.    
۳۰. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۲۵.    
۳۱. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۸۴.    
۳۲. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۳۳۳.    
۳۳. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۱۴۵.    
۳۴. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۴۲۴.    
۳۵. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۲، ص۸۷.    
۳۶. شیبانی عصفری، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۲۶۴.    
۳۷. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۱۴۵.    
۳۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۳۵۳.    
۳۹. ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۱، ص۷۸.    
۴۰. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۷۶.    
۴۱. ابن‌داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۴۶.    
۴۲. ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۳۲۲.    
۴۳. طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال، ص۹۲.    
۴۴. بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۵۰.    



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۶۰، برگرفته از مقاله «ابوبحر احنف بن قیس تمیمی».
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۵۰۷.    



جعبه ابزار