ابوبکر بالسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَبوبَکْرِ بالِسی، فرزند قوام بن علی بن قوام بن منصور بن معلی، معروف به ابن قوام (۵۸۴-۶۵۸ق/۱۱۸۸-۱۲۶۰م)، از عارفان و زاهدان
شام بود.
نسب او به چند واسطه به
قصی بن کلاب می‌رسد.
ابوبکر در
صفین متولد شد، اما در بالس
شام ــ بین رقه و
حلب ــ پرورش یافت
و به همین جهت به بالسی مشهور شد. وی
شافعی مذهب و در اصول عقاید
اشعری بود.
از خود بالسی روایت کرده‌اند که وی در بدایت امر هنگامی که به
ارشاد استاد خود به
ریاضت و خدمت مشغول بوده، هرگاه که واردات قلبی به وی روی می‌آورده، استاد او را از التفات بدانها منع می‌کرده است، تا این‌که پس از مدتی استاد به او می‌گوید که امشب تو را امری شگفت پیش خواهد آمد. همان شب هنگامی که به خانه می‌رفت، ناگهان آوازی از
آسمان شنید و امواجی از نور که چون زنجیرهایی درهم پیچیده بود، در آسمان مشاهده کرد. هنگامی که چگونگی این واقعه را به استاد خود باز گفت، استاد او را مژده داد که اینک
نعمت خدای بر تو تمام گردید.
از بالسی اثری بر جای نمانده است، لیکت یکی از نوادگان وی به نام
ابوعبدالله محمد بن عمر بن ابی‌بکر ، کتابی دربارۀ مناقب او تألیف و اقوال و کرامات او را ذکر کرده بوده است.
مؤلفان دوره‌های بعد اغلب اطلاعات خود را دربارۀ او احتمالاً از این کتاب نقل کرده‌اند و شهرت وی نیز بیش‌تر به سبب همین کرامات بوده است.
بنابر آنچه ابوعبداللـه محمد، از شیخ
شمس الدین خابوری نقل می‌کند، وی بعضی از
آیات قرآن کریم را تفسیر کرده است.
وفات شیخ ابوبکر بالسی در قریۀ عَلَم، از توابع حلب، اتفاق افتاد و پس از ۱۲ سال یعنی در ۶۷۰ق طبق وصیت خود وی تابوت او را به ارض مقدس منتقل کردند و در دامنۀ کوه قاسیون، در حوالی
دمشق به
خاک سپردند.
ابوبکر مردی زاهد و به امور دنیوی بی‌اعتنا بود، لیکن به مصالح عامۀ مردم توجه و اهتمام کامل داشت، چنانکه برای احداث نهری جدید در شهر بالس شخصاً مقدام کرد و خود با جمعی از پیروان خویش به حفر زمین و دیگر کارهای مربوط به آن پرداخت. وی کا کردن و تحصیل معاش را بر سالکان واج می‌دانست و عاطل نشستن را ناشایست می‌شمرد
الملک الکامل ایوبی وجهی به عنوان هدیه و تبرک نزد او فرستاد، ولی شیخ آن را نپذیرفت و از ملک خواست که آن را در مصالح لشکر
اسلام به مصرف رساند.
(۱) ابن شاکر کتبی، محمد، فوات الوفیات، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۷۳م.
(۲) ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، قاهره، ۱۳۵۱ق.
(۳) ابن ملقن، عمر بن علی، طبقات الاولیاء، به کوشش نورالدین شریبه، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
(۴) ذهبی، محمد بن احمد، العبر، به کوشش محمدسعید زغلول، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
(۵) سبکی، عبدالوهاب بن علی، طبقات الشافعیه الکبری، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو و محمد طناحی، ۱۹۷۱م.
(۶) صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، به کوشش ژاکلین سوبله و علی عماره، بیروت، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
(۷) نبهانی، یوسف بن اسماعیل، جامع کرامات الاولیاء، به کوشش ابراهیم عطوه عوض، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
(۸) یونینی، موسی بن محمد، ذیل مرآه الزمان، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۴ق/۱۹۵۴م؛
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «»، شماره.
