• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعلی حسن بن وهب حارثی بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعلی حسن بن وهب حارثی بغدادی (۱۸۶ ـ حدود ۲۴۷ هـ)، از کاتبان و شاعران و سرپرست دیوان رسائل و نامه‌رسان‌ها در اواخر حکومت متوکل عباسی بود.


ابوعلی حسن بن وهب بن سعید بن عمرو حارثی بغدادی، از اولاد حارث بن کعب بود و به سال ۱۸۶ هـ متولد شد.
[۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۴.    
نیاکان او در یکی از روستاهای واسط به نام سارقیقا زندگی کرده و به دین نصاری بودند.
[۲] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۷۳.    
آبا و اجداد او همگی کاتب دولت اموی و عباسی بودند.
[۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۴.    
[۴] ابن‌شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۳۶۷.    

ابوعلی نیز فردی کاتب و در این فن صاحب نسب و اصل بود. او همچنین شاعری روان‌گو، فصیح، ادیب و بلیغ بود.
[۵] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۷۳.    
ابوعلی معاصر ابوتمام و همدم او بود
[۶] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۲۲۳.
و از جانب وی مورد ستایش قرار گرفت.
[۷] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۲۲۶.    
او از صالح بن عطیه روایت نمود،
[۸] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۸، ص۵۴.    
چنان‌که محمد بن موسی بن حماد بربری از او روایت کرده است.
[۹] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۴۰۳.    

ابوعلی کاتب محمد بن عبدالملک زیات
[۱۰] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۵۴.    
[۱۱] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۳۰۲.    
و متولی امور برخی از مناطق دمشق بود. همچنین سرپرستی دیوان رسائل و نامه‌رسان‌ها را در اواخر حکومت متوکل (خلافت ۲۳۲-۲۴۷ هـ) بر عهده داشت.
[۱۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۴.    


دیوان رسائل اثر ابوعلی می‌باشد.
[۱۳] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۵۴.    


ابوعلی سرانجام در اواخر حکومت متوکل و در حدود ۲۴۷ هـ در دمشق درگذشت و بحتری در رثای او شعری سرود.
[۱۴] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۴۰۶.    
[۱۵] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۲۲۳.
[۱۶] ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۷، ص۷۶.    
برخی نیز وفات او را در حدود ۲۸۰ هـ ذکر کرده‌اند.
[۱۷] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۶۸.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۸] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۴، ص۲۵۵.
[۱۹] بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، سمط اللآلی، ج۱، ص۵۰۶.    



۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۴.    
۲. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۷۳.    
۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۴.    
۴. ↑ ابن‌شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۱، ص۳۶۷.    
۵. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۳، ص۷۳.    
۶. ↑ سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۲۲۳.
۷. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۲۲۶.    
۸. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۸، ص۵۴.    
۹. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۴۰۳.    
۱۰. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۵۴.    
۱۱. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۳۰۲.    
۱۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۴.    
۱۳. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۵۴.    
۱۴. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۴۰۶.    
۱۵. ↑ سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۲۲۳.
۱۶. ↑ ابن‌منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۷، ص۷۶.    
۱۷. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۶۸.    
۱۸. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۴، ص۲۵۵.
۱۹. ↑ بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، سمط اللآلی، ج۱، ص۵۰۶.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۵۳، برگرفته از مقاله «ابوعلی حسن بن وهب حارثی بغدادی».



جعبه ابزار