احد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَحَد از اصطلاحات قرآنی در دو استعمال اسم به معنای یکی و یک نفر و وصف به معنای یکتا و بی‌همتا در
قرآن کریم به کار رفته است.
«قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ»
این کلمه در اصل (وحد) با واو است و دارای دو استعمال می‌باشد:
یکی آنکه
اسم استعمال می‌شود در این صورت به معنی یکی و یک نفر است «اِذا حَضَرَ اَحَدَکُمُ الْمَوْتُ؛
آنگاه که مرگ یکی از شما رسید»، و چون در سیاق نفی واقع شود افاده عموم میکند مثل «وَ ما هُمْ بِضارِّینَ بِهِ مِنْ اَحَدٍ اِلَّا بِاِذْنِ اللَّهِ؛
به هیچ کس جز باذن خدا بواسطه آن
سحر ضرر نمی‌زنند» و اکثر استعمال آن در
قرآن مجید در سیاق نفی است.
زمخشری در
فائق و
ابن اثیر در
نهایه نقل می‌کنند که یکی از
صحابه در وقت دعا به دو انگشت به خدا اشاره می‌کرد
حضرت رسول (صلّی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) فرمود: اَحِّدْ اَحِّدْ: یکی کن. یکی کن یعنی با یک انگشت اشاره کن خدائی که تو او را می‌خوانی یکی است.
مؤنّث احد، احْدَی است مثل «هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا اِلَّا اِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ»
و در قرآن به ضمائر، کم کما، هم، هما، هنّ و نا و نیز به اسم ظاهر اضافه شده و هم مقطوع از اضافه آمده است.
استعمال دوّم آنست که وصف باشد بمعنی یکتا و بی‌همتا و در این استعمال فقط به ذات باری تعالی اطلاق می‌شود چنان‌که در
مفردات و
قاموس تصریح شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «احد»، ج۱، ص۳۳.
