استوانه سریر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جایگاه
اعتکاف پیامبر (صلی الله علیه و اله) در
مسجدالنبی استوانه سریر گویند.
استوانه سریر در سوی شرقی
ستون توبه قرار دارد
و نخستین ستون از سوی
قبله و پیوسته به دیواره غربی
حجره پیامبر (صلی الله علیه و اله) است.
نامیده شدن این ستون به
سریر (
تخت) از آن رو است که پیامبر (صلی الله علیه و اله) در روزهای
اعتکاف، تختخواب یا بستر خود را که از برگ و چوب
نخل یا
حصیر بود، کنار آن جای می‌داد و به اعتکاف می‌پرداخت و هنگام استراحت بر آن می‌آرمید.
تاریخ نگاران محلی
مدینه، همچون
ابن زباله و
ابن نجار و
مطری، به معرفی این ستون نپرداخته و تنها اشاره کرده‌اند که در روزهای اعتکاف
ماه رمضان، تخت
رسول خدا میان ستون توبه و قندیلی که نزدیک
قبر شریف قرار دارد
یا نزد ستون توبه
یا پشت این ستون از سوی شرق جای می‌گرفت.
از این رو، برخی ستون سریر را همان ستون توبه دانسته‌اند.
اما درست آن است که تخت رسول خدا گاه کنار ستون توبه و گاه کنار ستون سریر بوده است.
ایوب صبری پاشا و
احمد بن عبدالحمید بر این باورند که تا پیش از توسعه مسجدالنبی که پس از
غزوه خیبر انجام شد،
اعتکاف پیامبر کنار ستون توبه صورت می‌پذیرفت و سپس به کنار ستون سریر منتقل شد.
پس از قرار گرفتن نیمی از این ستون درون شباک (پنجره‌ها) که به فرمان ملک ظاهر بیبرس (حک: ۸۲۵ـ۸۴۲ق.) از ممالیک مصر ساخته شد، مردم از تبرک جستن به آن محروم شدند.
بر روی این ستون عبارت «هذه اسطوانة السریر» نوشته شده
و بر پایه پاره‌ای روایات،
تبرک به آن
مستحب است.
اخبار المدینه: ابن زباله (م. ۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزیز، السعودی، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۴ق؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش؛ التعریف بما آنست الهجرة من معالم دار الهجره: محمد المطری (م. ۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدینه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن، ترجمه: آیتی، مشعر، ۱۳۸۷ش؛ الدرة الثمینة فی اخبار المدینه: محمد بن محمود النجار (م. ۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛ عمدة الاخبار فی مدینة المختار: احمد بن عبدالحمید، به کوشش محمد الطیب، المدینه، المکتبة العلمیه؛ الغدیر: الامینی (م. ۱۳۹۲ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۸۷ق؛ المسجد النبوی عبر التاریخ: محمد السید الوکیل، دار المجتمع، جده، ۱۴۰۹ق؛ المعالم الاثیره: محمد محمد حسن شراب، ترجمه: حمید رضا شیخی، مشعر، ۱۳۸۳ش؛ موسوعة مرآة الحرمین الشریفین: ایوب صبری پاشا (م. ۱۲۹۰ق.)، ترجمه: محمد عرب، قاهره، دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق؛ موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق؛ وفاء الوفاء: السمهودی (م. ۹۱۱ق.)، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۴ق.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «استوانه سریر».
