استکثار (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِسْتِکْثار (به کسر الف و تاء و سکون سین و کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای بسیار کردن است.
اِسْتِکْثار:
به معنای بسیار کردن است. گویند: «اسْتَکْثَرَ مِنَ الشَّیْ‌ءِ» یعنی آن کار را بسیار کرد.
صحاح استکثار را
اکثار گفته است.
(وَ لَوْ کُنْتُ اَعْلَمُ الْغَیْبَ لَاسْتَکْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ) «اگر
غیب می‌دانستم
خیر را درباره خویش بسیار می‌جستم».
(وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ • وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ • وَ لِرَبِّکَ فَاصْبِرْ) در «رجز» احتمال دادیم که مراد از «رُجْز» تزلزل و اضطراب است،
، معنی آیات چنین است: «از تزلزل در کارت یا از
عذاب یعنی
معصیت، دوری کن؛
منّت نگذار در حالی که کارت و عملت را زیاد به حساب آوری، و برای پروردگارت و در راه او
استقامت داشته باش»؛ و نیز در معنی آیه گفته‌اند: «چون چیزی به کسی دادی منت مگذار و آن را زیاد نبین».
ولی ظاهرا مراد منّت به خداست، یعنی: «در این کارها به
خدا منّت نگذار که کار خودت را زیاد بینی»؛ نظیر:
(یَمُنُّونَ عَلَیْکَ اَنْ اَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَیَّ اِسْلامَکُمْ بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ اَنْ هَداکُمْ...) (آنها بر تو منّت مى‌نهند كه
اسلام آورده‌اند؛ بگو: «اسلام آوردن خود را بر من منّت نگذاريد، بلكه خداوند بر شما منّت مى‌نهد كه شما را به سوى
ایمان هدایت كرده است).
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "کثر"، ج۶، ص۹۲.
