اسد بن کعب خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَسَد بن كَعْب قُرَظى، از يهوديان مسلمان‌شده و از يهوديان بنى‌قريظه بود و همراه برادرش اُسَيد اسلام را پذيرفت.
[۱]
از زندگانى او اطلاع بيشترى در دست نيست، جز اينكه مفسران در ذيل ۴ آيه و بيان شأن نزول آن، از اين دو ياد‌كرده‌اند:
۱. بنابر روايتى از عكرمه، اسد همراه برادرش اُسيد و جمعى از يهوديان پس از مسلمان شدن از پيامبر خواستند همچنان بر اساس تورات عمل‌كنند و روزهاى شنبه را نيز گرامى بدارند. آيه۲۰۸ بقره(بقره:۲۰۸): «يـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا ادخُلوافِى السِّلمِ كافَّةً ولا تَتَّبِعوا خُطُوتِ الشَّيطـنِ اِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبين» در پاسخ آنان نازل شد و آنان را به تسليم محض فراخواند و از وساوس شيطان برحذر داشت.
[۲] ابن‌كثير اين شأن نزول را گمان عكرمه دانسته‌است.
[۳] ۲. بر اساس روايتى از ابن‌عباس، اسد و برادرش و جمعى ديگر از يهوديان مسلمان شده، به پيامبر(صلى الله عليه وآله)گفتند: ما به تو، موسى و عُزير و نيز قرآن و تورات ايمان داريم؛ امّا به پيامبران ديگر و كتابهايشان ايمان نداريم. پيامبر(صلى الله عليه وآله) آنان را از اين نظر بازداشت؛ ولى آنان نپذيرفتند، آنگاه آيه ۱۳۶ نساء(نساء:۱۳۶) نازل شد و خداوند از آنان خواست تا به آنچه بر پيامبر وحى شده، ايمان بياورند. در اين آيه، كسانى كه به خدا، فرشتگان، پيامبران، كتاب‌هاى آسمانى و روز قيامت كفر ورزيده‌اند، گمراه شمرده شده‌اند
[۴] : «يـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا ءامِنوا بِاللّهِ و رَسولِهِ والكِتـبِ الَّذى نَزَّلَ عَلى رَسولِهِ والكِتـبِ الَّذِى اَنزَلَ مِن قَبلُ ومَن يَكفُر بِاللّهِ و مَلـئِكَتِهِ وكُتُبِهِ ورُسُلِهِ واليَومِ الأخِرِ فَقَد ضَلَّ ضَلـلا بَعيدا».
۳. بنابه روايتى، چون اين عده اسلام را پذيرفتند، ديگر يهوديان گفتند: اينان از فرومايگان ما بودند و گرنه آيين خود را رها نمى‌كردند. آيه ۱۱۳ آل‌عمران(آل عمران:۱۱۳) در تأييد اين دسته از مسلمانان نازل شد و آنان را با ديگر يهوديان غير قابل مقايسه دانست
[۵] : «لَيسوا سَواءً مِن اَهلِ الكِتـبِ اُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتلونَ ءايـتِ اللّهِ ءاناءَ الَّيلِ و هُم يَسجُدون= همه اهل كتاب يكسان نيستند؛ طايفه‌اى‌ازآنهادر دل شب به تلاوت آيات خدا و نماز و اطاعت حق مشغول‌اند».
۴. «اَلَّذينَ ءاتَينـهُمُ الكِتـبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوتِهِ اُولـئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ ومَن يَكفُر بِهِ فَاُولـئِكَ هُمُ الخـسِرون» (بقره:۱۲۱) بر اساس اين آيه، فقط يهوديانى كه به درستى بر اساس تورات عمل مى‌كنند، به آن ايمان دارند؛ ولى ديگر يهوديان زيان خواهند كرد. بنابه روايتى از ضحّاك، آيه درباره يهوديان مسلمان شده چون اسد‌بن‌كعب، برادرش و جمعى ديگر نازل شده است.
[۶] فهرست منابع:
اسباب النزول، واحدى؛ الاصابة فى تمييز الصحابه؛ تفسير القرآن العظيم، ابن‌كثير؛ جامع‌البيان عن تأويل آى القرآن؛ الدرالمنثور فى التفسير بالمأثور؛ مجمع‌البيان فى تفسير القرآن؛ النكت والعيون، ماوردى.
[۷] جامع‌البيان، مج۳، ج۴، ص۷۱؛ الاصابه، ج۱، ص۲۰۷؛ مجمع‌البيان، ج۱، ص۳۷۴.
[۸] جامع البيان، مج۲، ج۲، ص۴۴۲؛ تفسير ماوردى، ج۱، ص۲۶۸؛ الدرالمنثور، ج۱، ص۵۷۹.
[۹] تفسير ابن‌كثير، ج۱، ص۲۵۵.
[۱۰] اسباب النزول، ص۱۵۲؛ الدرالمنثور، ج۲، ص۷۱۶.
[۱۱] جامع‌البيان، مج۳، ج۴، ص۷۱؛ الدرالمنثور، ج۲، ص۲۹۶.
[۱۲] مجمع‌البيان، ج۱، ص۳۷۴.
