• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اسدآباد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اسدآباد asad-ābād ، سابقاً روستایی از توابع شمیران، امروزه‌ محله‌ای واقع در منطقۀ ۱ شهرداری تهران.


محلۀ اسدآباد امروزه از شمال به کوه‌های شمیران، از غرب به محلۀ ولنجک، از جنوب به محلۀ زعفرانیه، و از شرق به اراضی سعدآباد محدود است
[۱] نقشۀ راهنمای منطقۀ یک تهران، سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، تهران، ۱۳۷۷ ش، شم‌ ۱.
و در دورۀ قاجاریه، از روستاهای خوش‌آب‌وهوای شمیران به شمـار می‌رفتـه است.

در روزگار سلطنت محمد شاه قاجار و به فرمان او، اقامتگاهی ییلاقی موسوم به قصر محمدیه یا قصر نو در غرب تجریش در اراضی اسدآباد ساخته شد تا محمد شاه تابستان‌ها را در آنجا بگذراند. در فاصلۀ اندکی از این عمارت، حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمد شاه، نیز عمارتی ییلاقی موسوم به عباسیه بنا کرد. در تابستان ۱۲۶۴ ق که محمد شاه بیمار بود، برای گریز از گرما، در حالی که عمارت محمدیه هنوز نیمه‌کاره بود و کارگران در آن مشغول کار بودند، در این قصر اقامت گزید، اما پس از چند روز، در آنجا درگذشت.
[۲] کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، ج۱، ص۴۱۸-۴۱۹، تهران، ۱۳۵۶ ش.
از آن پس قصر محمدیه متروک شد.

ظاهراً اراضی اسدآباد در دورۀ ناصری به معیرالممالک ــ که در جنوب اسدآباد، عمارت باغ فردوس را برپا کرده بود ــ تعلق داشته، و او آن‌ها را به ظل‌السلطان فروخته، و از وی به حاج میرزا ابوالقاسم، امام جمعۀ تهران، منتقل شده است. اسدآباد پس از حاج میرزا ابوالقاسم به ورثۀ او رسید. از نوشته‌های اعتمادالسلطنه در روزنامۀ خاطرات، چنین پیدا ست که حاج میرزا زین‌العابدین ظهیرالاسلام فرزند حاج میرزا ابوالقاسم امام‌جمعه ــ که ضیاء‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را در عقد نکاح خود داشت ــ در اسدآباد خانه‌ای ییلاقی داشته، و ناصرالدین شاه در تابستان‌ها برای دیدن دخترش بدانجا می‌رفته است.
[۳] اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به‌ کوشش ایرج افشار، ص۵۱۷-۵۱۸، تهران، ۱۳۴۵ ش.
بعدها ورثۀ میرزا ابوالقاسم اراضی اسدآباد را به دیگران فروختند.
[۴] ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، ج۱، ص۱۲، تهران، ۱۳۷۱ ش.


به گزارش سلیمان بهبودی، در اوایل دورۀ پهلوی، اراضی اسدآباد نواحی غربی و جنوبی سعدآباد را در بر می‌گرفته، و باغ‌ها و زمین‌های آن تا نزدیک باغ فردوس امتداد داشته، و با آب یک رشته قنات آبیاری می‌شده است. جمعیت این منطقه را چند خانوار که به کار کشاورزی و باغداری مشغول بودند، تشکیل می‌داده است.
[۵] بهبودی، سلیمان، خاطرات (بیست سال با رضاخان میرپنج)، به‌ کوشش غلامحسین میرزا صالح، ص۲۶۶، تهران، ۱۳۶۴ ش.


در کتاب اسامی دهات کشور در ۱۳۲۳ ش، اسدآباد روستایی از توابع شمیران شمرده شده است.
[۶] اسامی دهات کشور، ادارۀ کل آمار و ثبت احوال، وزارت کشور، ج۱، ص۷۳، تهران، ۱۳۲۳ ش.
. در فرهنگ جغرافیایی ایران متعلق به اواسط دهۀ ۱۳۲۰ ش از اسدآباد نامی به میان نیامده، اما به سعدآباد اشاره شده است.
[۷] فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، ج۱، ص۱۱۳، تهران، ۱۳۲۸ ش.
.

در سرشماری ۱۳۳۵ ش نیز اشاره‌ای به آمار جمعیتی روستای اسدآباد نشده، اما جمعیت سعدآباد ۲۶۴ تن گزارش شده است که احتمالاً درآن زمان، نام سعدآباد را بر اسدآباد نیز اطلاق می‌کرده‌اند.
[۸] گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، ص۳، تهران، ۱۳۳۷ ش.


در اواسط دهۀ ۱۳۴۰ ش، با رشد کالبدی شهر تهران، اسدآباد نیز همچون دیگر روستاهای شمیران به این شهر ضمیمه، و به محله‌ای از آن تبدیل شد. امروزه (۱۳۸۸ ش)، محلۀ اسدآباد به همراه محلۀ زعفرانیه دارای یک شورایاری است.
[۹] «شورایاری محلات»، شهرداری تهران، منطقۀ یک (نک‌ : بش ‌).


۱. ↑ نقشۀ راهنمای منطقۀ یک تهران، سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، تهران، ۱۳۷۷ ش، شم‌ ۱.
۲. ↑ کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، ج۱، ص۴۱۸-۴۱۹، تهران، ۱۳۵۶ ش.
۳. ↑ اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به‌ کوشش ایرج افشار، ص۵۱۷-۵۱۸، تهران، ۱۳۴۵ ش.
۴. ↑ ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، ج۱، ص۱۲، تهران، ۱۳۷۱ ش.
۵. ↑ بهبودی، سلیمان، خاطرات (بیست سال با رضاخان میرپنج)، به‌ کوشش غلامحسین میرزا صالح، ص۲۶۶، تهران، ۱۳۶۴ ش.
۶. ↑ اسامی دهات کشور، ادارۀ کل آمار و ثبت احوال، وزارت کشور، ج۱، ص۷۳، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۷. ↑ فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، ج۱، ص۱۱۳، تهران، ۱۳۲۸ ش.
۸. ↑ گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، ص۳، تهران، ۱۳۳۷ ش.
۹. ↑ «شورایاری محلات»، شهرداری تهران، منطقۀ یک (نک‌ : بش ‌).


• مرادی، گلاره، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «اسدآباد»، ص۱۳۶.    


رده‌های این صفحه : روستاهای تهران
جعبه ابزار