اصفه اعظم آصفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آصفی āse(a)fī، آصفه‌اعظم (۱۳۰۴-۱۳۸۲ ش/ ۱۹۲۵-۲۰۰۳ م)، بنیان‌گذار انجمن اولیا و مربیان در ایران.
آصفه‌اعظم در تهران زاده شد. پدر او، محمد آصفی، منصب نظامی داشت. نیای او غلامرضا خان
آصف‌الدوله، و مادرش فروغ از نوادگان
قائم‌مقام فراهانی بود.
آصفه‌اعظم تحصیلات مقدماتی را در مدرسه حشمتیه تهران گذراند و در سال ۱۳۱۶ ش دورۀ متوسطه را به پایان برد و در همان سال ازدواج کرد.
او در ۱۳۳۲ ش، برای ادامۀ تحصیل به دانشگاه تهران راه یافت و در ۱۳۳۶ ش، به اخذ درجۀ کارشناسی در رشتۀ زبان و ادبیات فرانسه نائل شد. پس از فراغت از تحصیل، در دانش‌سرای عالی (دانشگاه تربیت معلم) به تدریس پرداخت و سپس در ۱۳۳۷ ش، برای ادامۀ تحصیل به فرانسه رفت و در ۱۳۴۱ ش، موفق به اخذ درجۀ دکتری از دانشگاه سوربن در رشتۀ تعلیم‌و‌تربیت شد.
آصفی در سال ۱۳۴۸ ش، به درجۀ دانشیاری گروه علوم تربیتی دانش‌سرای عالی، و در ۱۳۵۴ ش به سمت استادی رسید (همانجاها). او چندی نیز در دانشگاه پلیس، مدتی در مدرسۀ علوم اداری و بازرگانی قزوین، و زمانی کوتاه در مدرسۀ علوم تغذیه و هنرسرایِ عالی تدریس کرد.
آصفه‌اعظم که مدتی در دبیرخانۀ کمیسیون ملی یونسکو سمت کارشناس تعلیم‌و‌تربیت را داشت، در مهرماه ۱۳۴۶ «انجمن ملی اولیا و مربیان» را در ایران بنیاد نهاد.
این تشکلْ نهادی غیردولتی و غیرانتفاعی بود که به‌منظور ارتقای عملکرد انجمنهای خانه و مدرسه اقدامات سازنده‌ای به عمل آورد. هدف از تأسیس این انجمنْ همکاری و تقویت مبانی خانه و مدرسه، و هماهنگی لازم میان سازمان‌ها و مؤسسات مرتبط با مسائل تعلیم‌و‌تربیت نوجوانان و جوانان بود.
آصفی به‌عنوان مدیر این نهاد فرهنگی کوشید تا با راه‌اندازی کمیته‌های پژوهشی و آموزشی، سطح آگاهی و دانش خانواده‌ها را ارتقا دهد.
در سال ۱۳۵۲ ش، فعالیت‌های این نهاد، ازجمله برنامه‌های آموزشی ویژۀ خانواده‌ها، گسترش یافت و به‌صورت دوره‌های آموزشی در محل انجمن تشکیل شد. به‌منظور ترویج، و متمرکزساختن و مؤثربودن این آموزش‌ها، خدمات ویژه‌ای چون برگزاری انجمنهای توجیهی؛ ارائۀ فیلم‌های تربیتی، خدمات راهنمایی و مشاوره، و کتاب‌های پرورشی؛ و ایجاد «مرکز آموزش خـانواده» نیـز عرضه شد.
آصفـی بلافاصله برای بالابردن توانایی این نهاد، مجلۀ مکتب مام را منتشر کرد و با نشر کتاب‌های تربیتی، مطالب روان‌شناختی و اجتماعی گوناگونی را در اختیار اولیا نهاد. ماهنامۀ مکتب مام مجله‌ای در زمینۀ علوم تربیتی و وابسته به انجمن اولیا و مربیان بود که خود وی صاحب‌امتیاز و مدیر آن بود.
وی همواره به نقش پرورش دانش‌آموزان و آگاهی والدین آنها تأکید می‌کرد؛ تمامی سرمقاله‌هایی که در مکتب مام به قلم آصفی نوشته شده است، توجه خاص او را به مسائل تربیتی کودکان نشان می‌دهد.
آصفی در اردیبهشت ۱۳۵۸، پس از سال‌ها تدریس و فعالیت‌های پژوهشی در زمینۀ تعلیم‌و‌تربیت، بازنشسته شد
و در ۱۳۸۲ ش، پس از یک دوره بیماری در تهران درگذشت.
فعالیت‌های پژوهشی آصفی را در قالب تألیف، ترجمه یا مقاله، انتشارات انجمن اولیا و مربیان چاپ کرده است.
آثـار: از جملۀ تألیفاتی که آصفی در زمینه‌های آموزش‌و‌پرورش و خانواده از خود باقی گذارده است، می‌توان به کتاب‌هایی چون آموزش‌و‌پرورش برای جهان فردا (تهران، ۱۳۵۶ ش)، جامعه و آموزش‌و‌پرورش (تهران، ۱۳۵۴ ش)، زندگی در خانواده (تهران، ۱۳۵۷ ش) و گفتاری در مسائل اولیا و مربیان (تهران، ۱۳۵۱ ش) اشاره کرد. او افزون‌بر رشتۀ تعلیم‌و‌تربیت، در حوزه‌های دیگر چون فلسفه و ادبیات فارسی نیز آثاری دارد؛ دو کتاب به نام‌های نگاهی به ادب پارسی و آیین نگارش از تألیفات او در حوزۀ ادبیات فارسی، و مبانی فلسفه (آشنایی با فلسفۀ جهان از زمان‌های قدیم تا امروز)، در تاریخچۀ فلسفه است که چندین‌بار به طبع رسیده، و آخرین‌بار در ۱۳۷۰ ش نشر آگاه آن را چاپ کرده است.
ترجمۀ بچه‌های ما و ما اثر لازارین برژوره (تهران، ۱۳۵۷ ش)، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های امروزی اثر فرناند ایزامبر (تهران، ۱۳۵۲ ش)، و ترجمۀ لغت‌نامۀ کوچک پدران و مادران، فرزندان (تهران، ۱۳۵۷ ش) از دیگر آثار او ست.
آصفی طی دوران فعالیت‌های فرهنگی خود، در کنفرانسهای مختلف تربیتی کـه در کشورهای گوناگونی چون فرانسه، ایتالیا، یونان، ترکیه، ژاپن، لبنان و دیگر کشورها بر پا می‌شد، شرکت می‌جست و همچنین در تحقیقات بسیاری در کشورهای انگلستان، فرانسه و ایرلند در زمینۀ آموزش‌های حرفه‌ای به کودکان بزهکار و تربیت آنها همکاری داشت.
•
سنجابی، پریسا، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «اصفه اعظم آصفی»، ص۳۸۱.
