الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
« الاصطلاحات الفقهية في الرسائل العملية» اثر
یاسین عیسی عاملی ، مجموعه‌اى از
كلمات، تعابير و واژگان به كار رفته در رساله‌هاى عمليه و فتوايى فقهاى
شیعه شناسايى شده و به
ترتيب حروف الفبا و به
زبان عربی تنظيم گرديده و براى هر
اصطلاح توضيحات مختصرى نقل شده است.
شناخت تعابير فنى در زبان فقهاى اسلامى و تعابيرى كه براى انجام تكاليف به كار مى‌برند يك ضرورت اساسى است. نويسنده، براى رسيدن به اين شناخت به گردآورى اين اصطلاحات و مواضع و كاربردهاى آنها پرداخته است، رفع
ابهام از تعابير كاربردى متون فقهى فتوايى از اهداف اصلى اين كتاب است و همه اصطلاحات از ميان
كلمات و تعابير معمولى فقها و رساله‌هاى عمليه به دست آمده و تعاريف مختصرى براى هر كدام نقل شده است.
به شكل معجم‌هاى الفبايى فرهنگ‌نامه‌اى فنى تدوين يافته و در ذيل هر
اصطلاح از كتب فقهى و لغوى شواهد و مستنداتى نقل شده است. اين اصطلاحات از متون لغوى و كتب فقهى
استخراج و تنظيم گرديده است.
نويسنده، ابتدا به اهميت شناخت واژگان و تعابير فنى فقها اشاره كرده و اين اثر را با هدف رفع ابهام و
ایهام از
كلام فقها نگاشته است، هدف عمده نويسنده آن است كه اصطلاحات گردآورى شده به رفع
ابهام در رساله عمليه امام خمينى و روشن سازى تعابير و
كلمات به كار رفته در
رساله ايشان كمك نمايد.
در حرف« الف» اصطلاحاتى مانند آحاد، ابازير، ابتهال،
اجهاض ،
اجتهاد ،
احتیاط ، اقرار،
استحاله ، اسراف و استوانه تعريف شده سپس در حرف« با» تعابيرى مانند الباغى،
بالوعه ، بئر، بعل، بضاعه و مانند آن معرفى گرديده است، اين اصطلاحات هم تعابيرى است كه در متون تخصصى و استدلالى به كار رفته و هم در متون فتوايى به وفور كاربرد دارد، گر چه كاربرد اصطلاحات معمولا و عموما در رساله‌هاى عمليه و متون فقهى- فتوايى معاصر بيشتر است، در رساله‌هاى عمليه به
زبان عربی به طور خاص اين اصطلاحات
استعمال وسيع دارد و در متون فقهى به
زبان فارسی بخشى از آنها به كار مى‌روند.
در ادامه به
ترتيب حروف الفبا از حرف تا و ثا و جيم و حا تا حرف واو و ها و يا به مجموعه‌اى وسيع از
كلمات، تعاريف و اصطلاحات فقها اختصاص يافته است، در معرفى هر واژه عبارت كوتاهى از كتب فقهى معروف
شیعه مانند الشرائع، اللمعه، الجواهر، التحرير، المسالك و ديگر كتب فقهى آمده است.
غير از كتب فقهى، از منابع و متون لغوى مانند
اقرب الموارد ، قاموس و المصباح نيز استفاده شده و عبارات توضيحى كوتاهى از اين كتاب‌ها در تبيين معانى اصطلاحات و توضيح كاربردها و استعمالات آنها ارائه شده است، عمده توضيحات در حد چند سطر و بيشتر پيرامون معانى عمومى و كابردى واژه بحث شده است از جمله ذيل تذكيه، جغر، حق،
حکم ، خبر، خف، دينار، رأى، شبهه، صلاه الحيوان، عقرب، فتوى،
قمار و واجب توضيحات بيشترى پيرامون معناى واژه و كاربردها و تقسيمات آنها آمده است.
یک نسخه از این کتاب به زبان عربی در یک جلد در موسسه
دار البلاغة للطباعة و النشر و التوزیع در سال ۱۴۱۳ هجری قمری در بیروت
لبنان به چاپ رسیده است .
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
