التعارض (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کتاب التعارض»، به
زبان عربی ، در باره یکی از مباحث علم اصول است و به قلم آیة الله
سید محمد کاظم طباطبایی یزدی ، متوفای ۱۳۳۷ ق، در پاسخ به درخواست برخی از برادران و جویندگان علم، به رشته تحریر در آمده و حاوی مشروح اندیشه‌های اصولی وی، در این مبحث می‌باشد.
کتاب، از یک مقدمه مفصل و سه مقام تشکیل شده است. مقدمه، شامل چهار امر، مقام اول که در
احکام تعارض است، دارای نه بحث و دو تنبیه و یک تذییل، مقام دوم که در
تعادل است، دارای سه تنبیه و ده امر و مقام سوم که در
تراجیح است، مشتمل بر پنج مقام و تنبیهات و امور متعدد است.
متن کتاب، با ارائه نظرات بزرگان علم اصول، همچون
شیخ مرتضی انصاری در کتاب «
فرائد الاصول »،
سید محمد مجاهد در «
مفاتیح الاصول »،
میرزا محمد تقی شیرازی در «تقریرات» و
فاضل دربندی در «
اشارات الاصول » و نقد و بررسی آنها توسط مؤلف همراه است.
مؤلف، کتاب را با مقدمه‌ای مفصل آغاز و در آن، به اموری چون اولی بودن باب تعارض برای عنوان مسئله، از باب
تعادل و تراجیح ، معنای تعارض و اموری که از مصادیق تعارض پنداشته شده‌اند، متعلق تعارض و امکان عقلی تعارض بین دو دلیل پرداخته است.
در باب احکام تعارض است و در ذیل آن، به مباحث متعدد مرتبط با مسئله جمع در تعارض اشاره نموده است.
در باره تعادل و مباحث مربوط به آن است.
در مقام سوم که مربوط به تراجیح است، وجوب و عدم وجوب ترجیح، اخبار دال بر ترجیحات و مرجحات منصوصه، تعدی و عدم تعدی از
مرجحات منصوصه، اقسام مرجحات و ذکر احکام آنها و تعارض برخی از مرجحات با برخی دیگر، مطرح شده است.
مؤلف، در سراسر کتاب، با تقسیم بندی مباحث و نیز افزودن تذییل، تنبیه و امور به زوایای گوناگون و ابعاد مختلف بحث روی آورده است.
وی، از اخبار و روایات، به ویژه در باب ترجیح و مرجح استفاده نموده و در عین حال اشکالات آنها را نیز عنوان کرده است. در باب تعادل، به مبحث تخییر و جایگاه آن در مقام عمل و تعارض دو خبر پرداخته است.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
