انس بن حارث کاهلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انس بن حارث کاهلی یکی از
شهدای کربلا است.
انس بْنِ حَرْث بْنِ نَبیه بْنِ کاهِلِ بْنِ عَمْرو بْنِ مُصعَب بْنِ اسدِ بنِ خُزیمه اسدی کاهلی،
در منابع گوناگون از او به عنوان انس بن حارث کاهلی،
انس بن ابی سحیم ،
، مالک بن مالک بن انس
و انس بن کاهل اسدی
یاد می شود.
از
صحابه بزرگوار
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود و در جنگ های
بدر و
حنین شرکت داشت.
انس از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنید که فرمود: «فرزندم- اشاره به
امام حسین علیه السلام- در سرزمینی به نام
کربلا کشته می شود، هر کس تا آن هنگام زنده بود و او را درک کرد باید یاری اش کند.» راوی گوید: انس بن حارث به
کربلا آمد و در رکاب
امام حسین علیه السلام کشته شد.
در منابع یادشده
سند و متن
روایت به صورت ذیل آمده است:
سعد( سعید) بن عبدالملك بن واقد الحرانى، عن عطاء بن مسلم الخفاف، عن اشعث بن سحیم( در برخى از منابع به جاى سحیم سُلَیم آمده است) عن ابیه قال: سمعت انس بن حارث یقول: سمعت رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم یقول: انّ ابنی هذا- یعنى الحسین- يُقتل بارض یقال لها كربلا فمن شهد منكم فلینصره.»
قال فخرج انس بن الحارث الى كربلا فقتل مع الحسین علیه السلام.
در
اسدالغابة متن این
حدیث با همان
سند چنین آمده است: انَّ ابنىّ هذا یقتل بارض العراق فمن ادركه فلینصره» فقتل مع الحسین علیه السلام.
در
مثیرالاحزان متن
حدیث همین است كه ذكر شد ولى سندش چنین است:« عن اشعث بن عثمان عن ابیه عن انس بن ابی سحیم قال: سمعت النبى یقول ...». در كتاب
ذخیرة الدارین به نقل از
مثیرالاحزان،
سند چنین آمده است:« عن اشعث بن ابى سحیم عن ابیه عن انس بن الحرث قال سمعت رسول اللَّه ...» باز در همین كتاب به نقل از
الدرالنظیم( نسخه خطى)
سند روایت چنین آمده است:« وعن اشعث بن عثمان عن ابیه عن انس بن الحرث بن نبیه الكاهلى قال سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم ...»، در
سفینةالبحار به نقل از
الدرالنظیم سند چنین آمده است:« اشعث بن عثمان عن ابیه عن انس بن سحیم قال ...» با مقایسه موارد یاد شده و با یگانگى متن
حدیث در تمام موارد چنین نتیجه مى گیریم كه انس بن ابى سحیم و انس بن سحیم همان انس بن حارث هستند.
وی که در
کوفه زندگی می کرد،
به گفته برخی در
مکه و به گفته برخی دیگر شبانه در
کربلا به
امام علیه السلام پیوست.
ولی طبق گفته بلاذری انس از
کوفه بیرون آمد؛ و پس از مشاهده گفت وگوی
امام علیه السلام با
عبیدالله بن حر جعفی در قصر بنی مقاتل، خدمت آن حضرت رسید و با ادای
سوگند اظهار داشت که هدف وی از خروج از
کوفه آن بوده است که همانند
عبیدالله بن حر به نفع هیچ کدام
امام علیه السلام و یا دشمنان) وارد جنگ نشود؛ و در ادامه افزود: « -ولی- خداوند یاری کردن تو را در قلب من افکند و به من جرأت بخشید تا در این راه با تو همگام باشم.»
امام حسین علیه السلام به وی نوید هدایت و امنیت داد و او را با خود همراه ساخت.
انس در
کربلا مأموریت یافت تا پیام
امام حسین علیه السلام را به
عمر سعد برساند و به او اندرز دهد، شاید به خود آید. هنگام رسیدن نزد
عمر سعد سلام نکرد؛ و او پرسید چرا
سلام نکردی؟ آیا ما را
کافر و
منکر خدا پنداشته ای؟! گفت: چگونه
منکر خدا و
پیامبر نیستی و حال آن که برای ریختن خون فرزند
پیامبر دامن همّت به کمر بسته ای!
عمر سعد لختی سر به زیر افکند و آن گاه گفت: به خدا
سوگند می دانم که کشنده این گروه در
دوزخ است ولی فرمان عبیدالله باید اطاعت شود.
انس در روز
عاشورا همچون دیگر یاران
امام حسین علیه السلام پس از کسب اجازه از محضر آن حضرت در حالی که با بستن شالی بر کمر، قامتش را راست نگه داشته و ابروان سفیدش- که بر اثر کهنسالی بر چشمانش افتاده بود- با پیشانی بندبسته بود،
عازم میدان جنگ شد. با مشاهده حالت او اشک
امام حسین علیه السلام سرازیر گشت و فرمود: خدای از تو قبول کند، ای پیرمرد.
وی هنگام ورود به میدان مبارزه چنین
رجز خواند:
قَدْ عَلِمَتْ کاهِلُها وَدُودانُ • وَالخَندَفیّونَ وَقَیسُ عَیلانِ
بِأنَّ قَوْمی آفَةٌ لِلأقرانِ • یا قَومُ کُونوا کَاسُودِ الجان
وَاسْتَقْبِلُوا القَومَ بِضرِّ الآنِ • آلُ علیٍ شیعَةُ الرَّحمنِ
وَ آلُ حَرْبٍ شیعَةُ الشَّیطانِ
تیره های کاهل و دودان و خندف و قیسُ عیلان همه میدانند که
قبیله من نابود کننده هماوردانند. ای یاران همچون شیر غران باشید هم اکنون رو در رو با دشمنان بستیزید که آل
علی پیرو رحمان هستند و آل حرب (
بنی سفیان) پیروان
شیطان.
در برخی کتب متن
رجز با اختلافى اندك چنين آمده است:
قَدْ عَلِمَتْ مالِكُ وَذُودان • وَالخَندَفيّونَ مِنْ قَيسِ عَيلانِ
بِأنَّ قَوْمى آفَةٌ لِلأقران • لَدىَ الوغى وَسادَةُ الفرسان
فَباشِروا الموتَ بِطعنٍ الان • لَسْنا مَزى العَجزُ عَنِ الطَّعان
آلُ علىٍ شیعَةُ الرَّحمن • وَآلُ حربٍ شيعَةُ الشَّيطان
انس پس از کارزاری سخت و کشتن چهارده
یا هجده تن
از سپاهیان دشمن به درجه رفیع
شهادت نایل آمد.
مقبره وی در بارگاه دسته جمعی
شهدا پایین پای
امام حسین علیه السلام واقع است. کمیت، شاعر مشهور عرب در سوگ وی و
حبیب بن مظاهر چنین سروده است:
سِوی عُصْبَةُ فیهِم حَبیبُ مَعفَّرُ
قَضی نَحْبَهُ وَالکاهِلیُ مَرمَّلُ
جز گروهی که در میانشان حبیب جان سپرد و پیکرش به خاک غلطان شد، و کاهلی، که جسم او به خون آغشته است.
در
زیارت ناحیه مقدسه و
رجبیّه از وی چنین یاد شده است: السَّلامُ عَلی انَسِ بْنِ الکاهِلِ الْأَسَدی. .
جمعی از نویسندگان ، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا،ص۱۰۱-۱۰۴.
