اکثریت قوم سبا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قوم سبأ قومى بودند که خدا انواع نعمتها را به آنها بخشید، ولى راه کفران را در پیش گرفتند، و خدا نعمتهاى خود را از آنها سلب کرد، و چنان پراکنده و در بدر شدند که ماجراى زندگى آنها درس عبرتى براى جهانیان شد.

---

اکثریت قوم سبا از ابلیس پیروی کردند.
لقد کان لسبا فی مسکنهم ءایة جنتان...(قطعاً براى (مردم‌) سبا در محل سكونتشان نشانه (رحمتى‌) بود: دو باغستان از راست و چپ (به آنان گفتيم:) از روزى پروردگارتان بخوريد و او را شكر كنيد. شهرى است خوش و خدايى آمرزنده.) و لقد صدق علیهم ابلیس ظنه فاتبعوه الا فریقا من المؤمنین.(و قطعاً شيطان گمان خود را در مورد آنها راست يافت. و جز گروهى از مؤمنان، (بقيه‌) از او پيروى كردند!) اين آيات در حقيقت يك نوع نتيجه‌گيرى كلى از داستان" قوم سبا" است كه در آيات گذشته آمده بود و ديديم چگونه آنها بر اثر تسليم در برابر هواى نفس و وسوسه‌هاى شيطان گرفتار آن همه بدبختى و ناكامى شدند. در نخستين آيه مى‌فرمايد:" به يقين ابليس گمان خود را در باره آنها (و هر جمعيتى كه از ابليس پيروى كنند) محقق يافت"! (وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ‌). " آنان همگى از او پيروى كردند جز گروه اندكى از مؤمنان" (فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقاً مِنَ الْمُؤْمِنِينَ‌). يا به تعبير ديگر پيش بينى ابليس كه بعد از سرپيچى از سجده براى آدم و طرد شدن از درگاه كبريايى خداوند گفت‌ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ‌:" به عزتت سوگند كه همه آنها را جز بندگان مخلصت گمراه خواهم كرد" در باره اين گروه درست از آب در آمد.
گرچه او اين سخن را از روى گمان و تخمين گفت ولى همين گمان و تخمين سرانجام به واقعيت پيوست، و اين سست اراده‌ها و ضعيف الايمانها گروه گروه به دنبال او حركت كردند، تنها گروه اندكى از مؤمنين بودند كه زنجيرهاى وسوسه‌هاى شيطان را در هم شكستند، و فريب دامهاى او را نخوردند، آزاد آمدند و آزاد زيستند و آزاد رفتند، گرچه آنها از نظر عدد كم بودند ولى از نظر ارزش هر كدام با جهانى برابرى داشتند: اولئك هم الاقلون عددا وَالاْعْظَمُونَعند اللَّه قدرا گمان ابلیس در اغواپذیری بیش تر انسان‌ها درباره بیش تر قوم سبا محقق شد.
لقد کان لسبا فی مسکنهم ءایة جنتان... و لقد صدق علیهم ابلیس ظنه فاتبعوه الا فریقا من المؤمنین.

---

ظلم اکثریت قوم سبا به خویشتن از آیات قرآن کریم قابل برداشت است.
لقد کان لسبا فی مسکنهم ءایة جنتان... فقالوا ربنا بـعد بین اسفارنا وظـلموا انفسهم...(تا گفتند: «پروردگارا، ميان (منزلهاى‌) سفرهايمان فاصله انداز.» و بر خويشتن ستم كردند. پس آنها را (براى آيندگان، موضوع‌) حكايتها گردانيديم، و سخت تارومارشان كرديم؛ قطعاً در اين (ماجرا) براى هر شكيباى سپاسگزارى عبرتهاست.) و لقد صدق علیهم ابلیس ظنه فاتبعوه الا فریقا من المؤمنین. آیه ۱۹ سوره سبأ به این معناست که ما اين نعمتها را در اختيار آنان قرار داديم، ميوه‌هاى فراوان، و نزديكى قريه‌ها به يكديگر و امنيت راهها و آسانى سير و فراخى زندگى، از زيادى نعمت ملول شده، و به تنگ آمدند و گفتند: پروردگارا بين سفرهاى ما دورى بينداز، يعنى سفرهايمان را طولانى كن، تا مسافتهاى دور برويم، و بار سفر دور ببنديم، بيابانها و باديه‌ها بپيماييم، و اين كفران و طغيانى بود از ايشان، همان طور كه بنى اسرائيل كفران و طغيان كرده، از من و سلوى به ستوه آمدند، و تقاضاى سير و پياز كردند.
كوتاه سخن اينكه خداوند نعمت را بر آنان تمام كرد، هم در سفر كه سفرهايشان را كوتاه و راههايشان را امن و نعمت را فراوان كرد، و هم در حضر، و انتظار داشت كه شكر نعمتهايش را به جا آورند، ولى آنان كفران نعمت كردند، هم در سفر، و هم در حضر، خداوند هم در عذابى كه خودشان خواستند شتاب نمود، شهرها و ديارشان را خراب، و جمعشان را پراكنده ساخت. و بنابراين جمله‌" رَبَّنا باعِدْ بَيْنَ أَسْفارِنا" پيشنهاد عذابى بود، كه خود آنان كردند، البته پيشنهاد ضمنى، چون معناى كلامشان مستلزم همين بود كه شهرها و ديارشان ويران گرديد." وَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ"و با ارتكاب گناهان به خود ستم كردند.

---

طبق آيه هاي قراني قوم سبأ به هشدارهاي پيامبري كه به اين قوم فرستاده شده بود گوش ندادند و به نعمت خدا كفر ورزیدند در آخر با سيل وحشتناكي مجازات شدند. قرآن از عذابي كه به قوم سبا فرستاده شد به عنوان "سيل العرم" يعني سيل بنيان كن ياد مي كند كلمه به كاربرده شده نشان دهنده شكل اين واقعه است زيرا " العريم" معني سد ميدهد و "سيل العريم" معني ميدهد :سيلي كه سد را نابود يا خراب كند.

---