بارکده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بارکده (یا بارگاه، بارگه)، شهر یا بندری که محل نگهداری کالاهایی بود که از مناطق دیگر می‌آوردند و پس از انبارکردن موقت آن‌ها را در شهرها و مناطق دیگر توزیع می‌کردند.
دردوره رونق
بازرگانی بلاد اسلامی در سده‌های چهارم و پنجم هجری، بارکده‌های مهمی بود که هر یک به نام منطقه یا مناطقی معروف بود، از جمله: سیراف و ماهی روبان (ماهی رویان) که بارگاه پارس بودو
هرمز که بارگه
کرمان به شمارمی‌رفت.
جاجرم بارکده
گرگان و
شوش بارکده
خوزستان بود و در
خراسان شهر
بلخ بارکده
هندوستان بود
و
عمان بارکده همه
جهان محسوب می‌شد.
در متون عربی جغرافیای اسلامی برای این مفهوم اصطلاح «فُرْضَة»
و گاه «خزانه»
به کار رفته است.
کلمه فرضه، و نیز فرضه‌گاه که در اشعار
نظامی و
خاقانی و به معنی بندر و بندرگاه استعمال شده است.
فرضه، گاهی در متون جغرافیایی فارسی در مفهوم بارکده آمده است، چنانکه
دربند را فرضه گاه
خزر و
هرات را فرضه خراسان و
پارس و
سیستان نوشته‌اند.
(۱) ابن بلخی، فارسنامه، چاپ گی لسترنج و رینولد آلن نیکلسون، لندن ۱۹۲۱، چاپ افست تهران ۱۳۶۳ ش.
(۲) ابراهیم بن محمد اصطخری، کتاب مسالک الممالک، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.
(۳) ابراهیم بن محمد اصطخری، کتاب مسالک الممالک، ترجمه فارسی، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۷ ش.
(۴) حدودالعالم، چاپ منوچهر ستوده تهران ۱۳۴۰ ش.
(۵) علی اکبر دهخدا، لغتنامه، زیر نظر محمد معین، تهران ۱۳۲۵ـ۱۳۶۱ ش.
(۶) محمد بن احمد مقدسی، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.
(۷) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بارکده»، شماره۱۵۸.
