باغ- موزه آب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آب، باغ ـ موزه bāq-mūze-ye āb ، یا بوستان خلیج فارس، قطعه باغی کهن در محلۀ
قلهک.
این باغ به باغ قوام شهرت داشته، و متعلق به
قوام‌الملک شیرازی بوده است.
باغ قوام تا پیش از آغاز عملیات آماده‌سازی باغ ـ موزۀ آب، با ۲۵۶‘۸ مـ۲ مساحت، حدود ۳۸۰ اصله درخت و درختچه از انواع کاج، چنار، توت، گردو و زبان‌گنجشک داشته، و توسط یک جوی آب منشعب از رشته قناتی که از خیابان دولت می‌گذرد، آبیاری می‌شده است.
نخستین‌بار از سوی معاونت فنی و عمرانی شهرداری منطقۀ ۳ تهران طرحی پیشنهاد شد که با سامان‌دهی و طراحی، ایـن باغ بـه «باغ ـ موزۀ آب» بدل شود. هدف از احداث این باغ ـ موزه، حفظ باغ قدیمی و قنات آن، ایجاد فضای آموزشی، فرهنگی و تفریحی برای دانش‌آموزان با تأکید بر موضوع آب به‌عنوان محور اصلی بوده است.
پس از سامان‌دهی و کارهای اصلاحی در این باغ کهن، مساحت آن بـه ۹/ ۱۶۱‘ ۷ مـ۲ کاهش یافت و ۱۹۰ اصله درخت این باغ بر جای گذاشته شد و بقیۀ درختانی که خشک و یا بیمار بودند، قطع گردید.
آب جاری حاصل از قناتی که در شمال غربی این باغ جریان دارد، پس از طی ۳/ ۱ طول زمین با چرخشی به سمت شرق، عرض باغ را طی می‌کند.
به طور کلی درختان کهن و با ارزش باغ، رشته قنات جاری در آن و خیابان اصلیِ (یخچال) دسترسی به باغ، از عوامل تأثیرگذار در طراحی و شکل‌گیری این مجموعه بوده است. این طرح در تابستان ۱۳۸۰ش، پس از ۵ سال عملیات آماده‌سازی، به بهره‌برداری رسید.
معماری این باغ ـ موزه، تلفیقی از معماری مدرن و معماری سنتی ایرانی است. این مجموعه شامل بخش‌های مختلفی مانند موزه، سالن نمایش و آب‌نماهای متنوع در محوطۀ آن است. محور اصلی در این باغ آب است و در آن به مسائل مختلفی ازجمله آب در طبیعت، انسان و آب، آب شیرین، آب در صنعت، تولید انرژی از آب، آب و حمل و نقل، تصفیه و توزیع آب، آب و آلودگی، آب در زندگی روزمرۀ انسان، آب و ورزش، و آب و مسئولیت‌های انسانی پرداخته می‌شود.
•
جعفری، شیوا، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «باغ- موزه آب»، ص۲۶۵.
