برک (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برک (به فتح باء و سکون راء) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
برکت و فایده‌ی ثابت، گروه
شتران خفته می‌باشد که
حضرت علی (علیه‌السلام) در موارد گوناگون از این واژه استفاده نموده است.
برک (به فتح باء و سکون راء) به معنای برکت، یعنی فائده ثابت آمده است. اصل این واژه به معنی ثبوت است.
طبرسی در
مجمع البیان ذیل
آیه ۹۷ از
سوره بقره آورده است: «اصل برکت به معنی ثبوت است.»
چنان‌که گفته می‌شود: «برک بروکا؛ یعنی ثابت شد.»
پس برکت به معنی ثبوت فایده است. به‌همین جهت محلّ جمع شدن آب را در اثر نموّ و رشد، «
برکه» گویند که آب در آن ثابت است. همچنین وقتی گفته می‌شود: «تبارک الله» یعنی
خداوند در خیر، همیشه مفید و ثابت است ولی از آن، بلندی مقام قصد می‌شود.
طبرسی می‌فرماید: خدای تعالی، در یکتایی و ابدی بودن بلند مقام است. چنان‌که در
اقرب الموارد آمده است: «تبارک الله: تقدّس و تنزه».
آن حضرت (علیه‌السلام) در نامه‌ای با استفاده از این کلمه، می‌فرماید: «اتمتلی‌ء السائمة من رعیها فتبرک و تشبع الربیضة من عشبها فتربض؛
آیا شتر چرنده از چریدن پر می‌شود تا بخوابد و آیا
گوسفند از
گیاه سیر می‌شود تا در
آغل قرار گیرد.»
خوابیدن شتر را بروک گویند که یک نوع ثبوت است.
همچنین امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر فرموده است: «اللهم اجعل شرائف صلواتک و نوامی برکاتک علی محمد عبدک و رسولک الخاتم لما سبق»
و نیز این بیان: «فتبارک الله الذی لا یبلغه بعد الهمم»
این کلمه با مشتقات آن جمعاً پانزده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «برک»، ص۱۳۱-۱۳۰.
