|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
این بنیاد در شمال خیابان ولیعصر، در محله باغ فردوس شمیران واقع است. دکتر محمود افشار یـزدی (۱۲۷۳ ش، یـزد ـ ۱۳۶۲ ش، تهران)، هستۀ نخستین این بنیاد را در ۱۳۳۷ ش تشکیل داد و اندوخته‌های مالی و بخشی از املاک روستایی و مستغلاتش را تا ۱۳۴۱ ش در ۵ مرحله وقف بنیاد کرد. [۱]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۳۱-۳۲و ۴۷و ۶۷و ۶۹و ۷۳و ۷۷، تهران، ۱۳۸۳ ش.
[۲]
تحقیقات میدانی مؤلف.
۲.۱ - مهم‌ترین رقبات وقفمهمترین رقبات وقف از این قرار است:
واقف برای هدف‌های خیرخواهانه و فرهنگی خود، تأسیس مراکزی را پیش‌بینی کرده است؛ ازجمله: تأسیس برخی مراکز آموزشی و بهداشتی، مانند بهبودستان، به منظور ایجاد مکانی برای آسایش و آرامش سالخوردگان و بیمارانی که دورۀ نقاهت را می‌گذرانند؛ [۵]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۲۶-۲۷، تهران، ۱۳۸۳ ش.
ایجاد کودکستان و باغ کودکان شبانه‌روزی با تجهیزات و امکانات رفاهی؛ ایجاد آموزشگاه‌هایی از قبیل مدرسۀ عالی علوم سیاسی و اجتماعی و مدرسۀ ملی زبان و ادبیات فارسی؛ ایجاد کتابخانه و قرائت‌خانه [۶]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۲۱-۲۲و ۶۴، تهران، ۱۳۸۳ ش.
که شماری از آن‌ها تا این زمان (۱۳۸۶ش) تأسیس و دایر شده است؛ افزون بر این‌ها، ساختمان زبان فارسی، که براساس قراردادی در ۱۳۸۰ ش با دانشگاه تهران، برای استقرار سازمان لغت‌نامه و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی برای خارجیان ایجاد شده است و در حال حاضر دانشجویان خارجی دانشگاه تهران برای فراگیری و تقویت زبان فارسی در آن مکان آموزش می‌بینند. [۷]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۹، تهران، ۱۳۸۳ ش.
[۸]
تحقیقات میدانی مؤلف.
واقف در حیات خود حساب‌های ذخیره‌ای در یکی از بانک‌ها افتتاح کرده بود تا از سود حاصل، برای مقاصد بنیاد استفاده شود. مخارج جاری بنیاد از محل سود همان حساب‌ها و اجارۀ رقبات تأمین می‌شود؛ در ضمن واقف نحوۀ مخارج آن را برای کمک به مجلۀ آینده و چاپ کتاب در زمینۀ زبان و ادبیات فارسی و تاریخ ایران و اعطای جوایز نیز پیش‌بینی کرده است. [۹]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۵۴-۵۵، تهران، ۱۳۸۳ ش.
واقف عده‌ای را نیز به عنوان متولیان بنیاد در نظر گرفته بود، ازجمله: ۵ تن از مقامات کشوری (رئیس مجلس شورا، رئیس دیوان عالی کشور، وزیر بهداشت، وزیر آموزش و پرورش و رئیس دانشگاه تهران) که به آنان متولی مقامی گفته می‌شود؛ چند تن از افراد معتبر مملکتی که اغلب از دوستان واقف بودند و دو تن از فرزندان خود او (جمعاً ۶ تن) که به اینان متولی منصوص و منسوب می‌گویند. متولیان، جمعاً ۱۱ تن، هیئت مدیره‌ای متشکل از ۵ تن را برمی‌گزینند که بنیاد موقوفات را اداره می‌کند. [۱۰]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۴۸-۵۱و ۶۸و ۷۰، تهران، ۱۳۸۳ ش.
شورای متولیان هر سال یک یا دو بار تشکیل جلسه می‌دهد و خط‌مشی و سیاست‌های کلی را معین می‌کند. [۱۱]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۵۰، تهران، ۱۳۸۳ ش.
نشر کتاب در زمینه‌های لغت و دستور و ادبیات فارسی، جغرافیای تاریخی و تاریخ ایران، از دیگر هدف‌های اصلی و عمدۀ واقف است. [۱۲]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۲۰-۲۱، تهران، ۱۳۸۳ ش.
بنیاد تا ۱۳۶۲ ش (سال مرگ واقف) حدود ۱۵ عنوان کتاب منتشر کرد. از آن سال تا این زمان حدود ۱۰۵ عنوان در همان موضوعات منتشر شده است. از جمله انتشارات موقوفه، سلسله‌ای است به نام ناموارۀ دکتر محمود افشار که پس از دهمین جلد با نام «پژوهش‌های ایران‌شناسی» انتشار می‌یابد.در این سلسله فقط مقالات مربوط به تحقیقات ایرانی به چاپ می‌رسد. به موجب نظر واقف، فرزند ارشد ایشان، ایرج افشار، استاد بازنشستۀ دانشگاه تهران، انتشارات را در زمان حیات سرپرستی می‌کردند. انتخاب کتاب برای چاپ توسط هیئتی پنج‌نفره از کتاب‌شناسان و استادان خبره صورت می‌گیرد، و طبق خواستۀ واقف، هر سال به یک ایران‌شناس خارجی یا دانشمند ایرانی جایزۀ ویژۀ «ادبی و تاریخی» اهدا می‌شود. [۱۳]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۹و ۱۰، تهران، ۱۳۸۳ ش.
[۱۴]
تحقیقات میدانی مؤلف.
منوچهر ستوده، استاد بازنشستۀ تاریخ دانشگاه تهران، در ۱۳۸۲ ش باغ ۱۰هکتاری خود را در مازندران، به منظور مقاصد و اهداف فرهنگی و علمی در اختیار بنیاد موقوفات قرار داد، تا پس از مرگش از آن در راه اجرای نیات بنیاد استفاده شود. [۱۵]
افشار یزدی، محمود، پنج وقفنامه، ص۹۳-۹۴، تهران، ۱۳۸۳ ش.
چگونگی اداره و کار و فعالیت بنیاد در کتابچه‌ای به نام پنج وقفنامه نوشته شده است.
• دریاگشت، محمدرسول، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «بنیاد موقوفات افشار یزدی»، ص۱۶۸. رده‌های این صفحه : بنیادهای تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
