بهم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَهْم (بر وزن عقل) یا
ابهام، یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
اشتباه می‌باشد که
حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف
خدای تعالی،
ملائکه و... از این واژه استفاده نموده است.
بَهظ (بر وزن عقل) به معنای اشتباه آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «ابهم الامر: اشتبه.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در موارد گوناگونی از این واژه استفاده نموده است که عبارتند از:
امام (علیه‌السلام) در وصف حق تعالی می‌فرماید: «ضادّ النور بالظلمة و الوضوح بالبهمة.»
همچنین در وصف ملائکه فرموده است: «و منهم من هو فی خلق الغمام الدلّح و فی عظم الجبال الشمّخ و فی قترة الظلام الایهم.»
«
دلّح»: جمع دالح، ابری را می‌گویند که از آب سنگین شده باشد.
«
شمّخ»: جمع شامخ به معنی بلند و مرتفع است.
«
قترة»: به نقل از
محمد عبده، به معنای خفاء و درون است؛
یعنی: بعضی از ملائک در ابرهای سنگین و بعضی در
جبال بلند و بعضی در درون ظلمت راه، نامعلوم است.
«
ابهم»: در نسخه صبحی صالح «یاء» و در عبده و
ابن میثم با «باء» آمده است.
همچنین محمد عبده در این خصوص می‌گوید: ابهم در اصل به معنی کسی است که عقل و فهم ندارد؛ و توصیف شب با این وصف برای آن است که آن‌چه در شب واقع می‌شود انسان را در حیرت و لا یعقلی می‌گذارد.
ایضا «مصباح ظلمات، کشّاف عشوات، مفتاح مبهمات.»
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بهم»، ص۱۵۹-۱۵۸.
