تعارض خام مهرورزان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بين دو دليل به ظاهر متعارض با تصرف در دلالت آنها بر اساس قواعد پذيرفته نزد عرف كه در كشف مراد از دو كلام متعارض به آنها مراجعه مى‌شود.
در جمع عرفى معمولاً يكى از دو دليل، قرينه و يا در حكم قرينه بر مقصود متكلّم از دليل ديگر خواهد بود، مانند عام و خاص كه تعارض ظاهرى آن دو با تقديم خاص بر عام و قرينه گرفتن آن بر مراد از عام، رفع مى‌شود. از اين عنوان در اصول فقه، بحث تعادل و تراجيح سخن رفته است.
بنابر آنچه معروف ميان اصوليان است، در تعارض بين دو دليل به مقتضاى قاعده «الجمع مهما امكن اولى من الطرح» مرجع قواعد جمع عرفى است و در صورت عدم امكان جمع عرفى بين آن دو، به قواعد باب تعارض رجوع مى‌گردد(--> تعادل و تراجيح).
از موارد جمع عرفى تقديم نصّ بر ظاهر يا اظهر بر ظاهر است. همچنين تقديم خاص بر عام و مطلق بر مقيّد.(۱)
(۱)اصول الفقه ۲/ ۲۰۵ ـ ۲۰۷ ؛ فوائد الاصول ۴/ ۷۲۶ ـ ۷۲۸ ؛ اجود التقريرات ۴/ ۲۹۰ ـ ۲۹۲ .
(۱)وسائل الشيعة ۷/ ۳۸۱ ـ
