• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تقدیم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




تَقْديم‌ (به فتح تاء و سکون قاف) از واژگان قرآن کریم به معنای جلو انداختن و مقدّم كردن است.



تَقْديم‌: جلو انداختن و مقدّم كردن است.


(ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ‌ أَيْدِيكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ) «اين عذاب به علّت اعمالى است كه دست‌هايتان از پيش فرستاده است (و گرنه) خدا به بندگان ستمكار نيست». اينكه همه كارهاى اعضا به دست‌ها نسبت داده شده ظاهرا براى آنست كه بيشتر كارها با دست انجام مى‌پذيرد و براى تغلیب چنين مصطلح شده است.
(أَنْتُمْ‌ قَدَّمْتُمُوهُ‌ لَنا) «شما اين را بر ما پيش آورديد».
(يُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ‌ وَ أَخَّرَ) (و در آن روز انسان را از آنچه كه از پيش و پشت سر فرستاده آگاه مى‌كنند) اين تعبير در سوره انفطار آیه ۵ نيز آمده است: (عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ)(در آن زمان هر كس آنچه را از پيش و پشت سر فرستاده مى‌داند).
به نظر می‌آيد مراد «ما قدّم» اعمال پيش از مرگ و از «ما اخّر» آثار پس از مرگ باشد، يعنى: «انسان در آن روز خبر داده می‌شود از آنچه پيش از مرگ انجام داده و از آنچه پس از مرگ انجام داده و از آنچه پس از مرگ باقى گذاشته»، مثل‌: (إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى‌ وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ‌) (به‌يقين ما مردگان را زنده مى‌كنيم وآنچه را از پيش فرستاده‌اند و آنچه را از خود باقى گذاشته‌اند... (را می‌نویسیم)).
و شايد مراد از «ما قدّم» اعمال اوّل عمر و از «ما اخّر» اعمال آخر عمر باشد.
(فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ‌) (و هنگامى كه اجل آنها فرا رسد، نه ساعتى از آن تأخير مى‌كنند، و نه بر آن پيشى مى‌گيرند) ظاهرا استفعال در اين آيه و نظائر آن براى طلب نيست، لذا مجمع آن را «لا يتقدّمون» معنى كرده، يعنى: «چون اجلشان آيد نه ساعتى تأخير می‌كنند و نه پيش می‌افتند و به هيچ يك از اين دو كار قدرت ندارند»، چنانكه در آيه‌ (وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ‌ مِنْكُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ‌) (ما، هم از پيشينيان شما آگاه بوديم؛ و هم از آيندگان) نيز به معنى پيش افتادگان است، می‌شود گفت استفعال در اينگونه آيات به معنى انفعال است مثل «استجر الطين».
راغب آنرا طلب گفته و گويد: «لا يريدون تأخّرا و لا تَقَدُّماً». مجمع نيز از بعضى طلب نقل می‌كند، ولى هيچ يك دل‌چسب نيست.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۲۵۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۱.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۳۶.    
۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۸۲.    
۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۸۳.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۴، ص۱۳۰.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۹۹.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۳۶۸.    
۹. ص/سوره۳۸، آیه۶۰.    
۱۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۲۰.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۳۵.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۵۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۲۵.    
۱۴. قیامت/سوره۷۵، آیه۱۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۷۷.    
۱۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۰۶.    
۱۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۶۸.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۹۸.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۱۰۳.    
۲۰. انفطار/سوره۸۲، آیه۵.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸۷.    
۲۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۲۳.    
۲۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۶۷.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۲.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۴۸.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۲۲۳.    
۲۷. یس/سوره۳۶، آیه۱۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۰.    
۲۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۶۶.    
۳۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۹۶.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۳.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۷۶.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۳۵۰.    
۳۴. اعراف/سوره۷، آیه۳۴.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۵۴.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۴۱.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۸۴.    
۳۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۸۶.    
۳۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۸، ص۱۰۶.    
۴۰. حجر/سوره۱۵، آیه۲۴.    
۴۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۶۳.    
۴۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۴۷.    
۴۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۱۴.    
۴۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۱۴.    
۴۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۷۹.    
۴۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۱.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۱۴.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۷۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قدم"، ج۵، ص۲۵۷.    






جعبه ابزار