تلک (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تِلْکَ (به کسر تاء و سکون لام و فتح کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای
اسم اشاره بر مفرد مؤنّث است. گاهی به عنایت مخاطب، «تلکما» و «تلکم» آمده است. این کلمه چهل و یک بار در
قرآن کریم آمده و در اغلب اشاره به جمع است.
تِلْکَ:
اسم اشاره بر مفرد مؤنّث است.
(وَ ما تِلْکَ بِیَمِینِکَ یا مُوسی) «آن چیست در دست راستت ای
موسی».
ناگفته نماند: این کلمه در اغلب موارد اشاره به جمع است و چون جمع به اعتبار جماعت مؤنث است از این جهت می‌شود به جماعت با تلک اشاره کرد، مثل:
(تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ...) (اين‌ها
حدود الهی است)؛
(تِلْکَ عَشَرَةٌ کامِلَةٌ...) (اين، ده
روز كامل است)؛
(تِلْکَ آیاتُ اللَّهِ...) (اين‌ها
آیات خداست)؛
(وتِلْکَ الْاَیَّامُ نُداوِلُها) (و ما اين روزها را در ميان مردم مى‌گردانيم)؛
و در بعضی آیات فقط اشاره به مفرد مؤنّث است، مثل آیه اوّل و مثل:
(تِلْکَ الْجَنَّةُ الَّتِی نُورِثُ...) (اين همان
بهشتی است كه به
ارث مى‌دهيم)؛
(تِلْکَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَیَ...) (آيا اين
نعمتی است كه
منّت آن را بر من مى‌گذارى؟!)؛
(تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ...) (اين سراى
آخرت را ...)؛
(تِلْکَ اِذاً قِسْمَةٌ ضِیزی) (در اين صورت اين تقسيمى ناعادلانه است)؛
(تِلْکَ اِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ) (مى‌گويند: «اگر اينگونه، بازگشتى است زيانبار!»).
گاهی به عنایت مخاطب، «تِلْکُمَا» و «تِلْکُمُ» آمده:
(اَ لَمْ اَنْهَکُما عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ) (آيا شما را از آن
درخت نهی نكردم؟!)
و
(اَنْ تِلْکُمُ الْجَنَّةُ اُورِثْتُمُوها) (اين بهشت را به ارث برديد).
از این استعمال فهمیده می‌شود که مخاطب، دو نفر یا بیشتر است.
این کلمه چهل و یک بار در
قرآن کریم آمده و در اغلب اشاره به جمع است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "تلک"، ج۱، ص۲۷۷.
