توحید ذاتی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
توحید به معنای یگانگی و یکتایی خداوند است.
توحید ذاتی یعنی اینکه ذات
خداوند یکتاست و یکتایی ذات دو معنا دارد:
ذاتی که در هستی خود واجب الوجود و بی‌نیاز از
علت است فقط خداوند است. بنابراین همه ذوات و موجودات نیازمند و معلول‌اند؛ پس
ذات خداوند در بی نیازی از علت بی‌همتا و
شریک است.
این قسم از
توحید با استفاده از برهان صدیقین چنین اثبات می‌شود که: وجود دارای مرتبه‌ای است که کامل‌تر از آن
امکان ندارد؛ یعنی دارای
کمال بی‌نهایت است و چنین موجودی قابل تعدد نیست. نتیجه آنکه
خدای متعال قابل تعدد نیست.
مقدمه اول این
برهان در واقع همان نتیجه
برهان صدیقین است؛ چراکه از برهان مزبور این نتیجه به دست می‌آید که سلسله مراتب وجود باید منتهی به مرتبه‌ای شود که عالی‌ترین و کامل‌ترین است و هیچ ضعف و نقصی در آن راه ندارد؛ یعنی دارای
کمال نامتناهی است.
حال اگر فرض شود چنین موجودی تعدد داشته باشد، لازم می‌آید که هر کدام از آنها فاقد کمالات واقعی دیگری باشد؛ یعنی کمالات هر یک محدود و متناهی باشد؛ در صورتی که بنا بر مقدمه اول کمالات واجب الوجود نامتناهی است.
ذات خداوند
مرکب از اجزا نیست و هیچ‌گونه
کثرت و تعدد در درون ذات الهی راه ندارد که این معنا از توحید ذاتی در کتب متکلمین به‌عنوان بساطت ذاتی الهی و
نفی ترکیب آمده است.
دلیل بساطت و
نفی ترکیب ذات
خداوند آن است که اگر خداوند
مرکب باشد، بنا بر اصل کلی نیاز هر موجود
مرکبی به اجزای خود خداوند نیز به اجزای خود نیازمند خواهد بود و این نیاز و افتقار با
وجوب وجود او سازگار نیست.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «اقسام توحید»، عنوان توحید ذاتی.
