• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جبل (بر وزن عقل)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جَبل (بر وزن عقل) یا جبلّه یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای خلق کردن و آفریدن یا خلقت و طبیعت، است که حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد آفرینش حضرت آدم (علیه‌السلام) و زمین، توصیف خدای تعالی و... از این واژه استفاده نموده است.



جَبل (بر وزن عقل) یا جبلّه به معنای خلق کردن و آفریدن یا خلقت و طبیعت آمده است. چنان‌که در لغت آمده است: «جبله الله: جبلا: خلقه - جبل فلانا علی کذا: طبعه علیه.»


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خلقت آدم (علیه‌السلام) فرموده: خداوند از شور و شیرین و سخت و نرم زمین خاکی جمع کرد... «فجبل منها صورة ذات احناء و وصول و اعضاء و فصول؛ و از آن مجسّمه‌ای آفرید که دارای اطراف و مفصل و اعضاء ... بود.»
امام (علیه‌السلام) درباره خلقت زمین نیز فرموده است: «و جبل جلامیدها.»
آن حضرت (علیه‌السلام) همچنین درباره آدم (علیه‌السلام)در بیانی دیگر می‌فرماید:«اختار آدم (علیه‌السلام) خیرة من خلقه و جعله اوّل جبلّته و اسکنه جنّته.»
منظور از واژه «جبلّة» مخلوق است.
آن حضرت (علیه‌السلام) در وصف حق تعالی فرموده است: «اللهم داحی المدحّوات و داعم المسموکات و جابل القلوب علی فطرتها شقّیها و سعیدها...؛ ‌ای الله‌، ای گسترش دهنده زمین‌های گسترش یافته، و‌ ای نگاه دارنده آسمان‌های نگاه داشته شده، و این آفریننده قلب‌ها بر فطرت آن‌ها، شقّی آن‌ها و سعید آن‌ها.»


این واژه چهار ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۴، ص۱۶۵۰.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه۱.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۸، خطبه۲۱۱.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۳، خطبه۹۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۰۰، خطبه۷۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبل»، ص۱۹۹.    






جعبه ابزار