جوع (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُوع(به ضم جیم) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای
گرسنگی که
حضرت علی (علیه‌السلام) در شناختن بزرگوار و پست فطرت و قسمت مال بین نیازمندان از این واژه استفاده نموده است.
جُوع (به ضم جیم) به معنای گرسنگی، آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره شناختن بزرگوار و پست فطرت می‌فرماید: «احْذَرُوا صَوْلَةَ الْکَرِیمِ اِذَا جَاعَ، وَ اللَّئِیمِ اِذَا شَبِعَ؛
از تعرض
کریمان، چون گرسنه شوند و از تعرض
فرومایگان، چون سیر شوند،
حذر کنید.»
واژه «جوعة» و «مجاعة» به معنای دفعه و گرسنگی آمده است؛ چنان‌که امام (علیه‌السلام) در
نامه ۶۰ فرموده است: «اَنَا اَبْرَاُ اِلَیْکُمْ وَ اِلَی ذِمَّتِکُمْ مِنْ مَعَرَّهِ الْجَیْشِ اِلاَّ مِنْ جَوْعَهِ الْمُضْطَرِّ لاَ یَجِدُ عَنْهَا مَذْهَباً اِلَی شِبَعِهِ؛
من، در نزد شما، به سبب
بیعتی که میان ماست، بیزارم از آسیبی که سپاهیان به مردم رسانند؛ مگر آن‌که، یکی از آن‌ها گرسنه مانده و برای سیر کردن خود، جز آن راهی نداشته باشد.»
همچنین در
نامه ۶۷ نیز می‌فرماید: «وَ انظُر اِلَی مَا اجتَمَعَ عِندَکَ مِن مَالِ اللّهِ فَاصرِفهُ اِلَی مَن قِبَلَکَ مِنْ ذَوِی الْعِیَالِ وَ الْمَجَاعَهِ مُصِیباً بِهِ مَوَاضِعَ الْفَاقَهِ وَ الْخَلاَّتِ؛
در آنچه از مال خدا در نزد تو گرد آمده، دقت و‌اندیشه کن! سپس آن را به مصرف کسانی از عیالمندان و گرسنگانی که در
مکه در نزد و هستند برسان و این در حالی باشد که آن را به مواردی از
فقر شدید و احتیاجات مردم نیازمند برسانی.»
امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر می‌فرماید: «اِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ فَرَضَ فِی اَمْوَالِ الْاَغْنِیَاءِ اَقْوَاتَ الْفُقَرَاءِ فَمَا جَاعَ فَقِیرٌ اِلاَّ بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِیٌّ وَ اللَّهُ تَعَالَی سَائِلُهُمْ عَنْ ذَلِکَ.»
این واژه ده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جوع»، ص۲۴۱.
