حجّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَجّ (به فتح حاء) و
حِجّ (به کسر حاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای
قصد یا قصد
خانه‌ی خدا که
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص
فلسفۀ حجّ از این واژه استفاده نموده است.
حَجّ (به فتح حاء) و حِجّ (به کسر حاء) به معنای قصد یا قصد خانه‌ی خدا، آمده است. در کتاب «
اقرب الموارد» آمده است: حجّ به کسر حاء، لغتی است در حجّ، به فتح حاء و هر دو به یک معنا هستند.
برخی دیگر اعتقاد دارند: این واژه به فتح حاء «اسم» بوده و در صورتی که به کسر حاء آید، «مصدر» است. در
قرآن مجید به فتح حاء اسم بوده و در صورت آمدن به کسر حاء به معنای قصد است. چنان‌که در یکی از
آیات قرآن کریم می‌فرماید:
(وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ.) که در آیه واژه «حج» به معنای قصد است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص فلسفۀ حجّ فرموده است: «
«جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی لِلْاِسْلَامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِینَ حَرَماً وَ فَرَضَ حَقَّهُ وَ اَوْجَبَ حَجَّهُ وَ کَتَبَ عَلَیْکُمْ وِفَادَتَهُ فَقَالَ سُبْحَانَهُ» (وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبِیلًا وَ مَنْ کَفَرَ فَاِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِین)؛
خداوند متعال این خانه را پرچم (یا
علامتی) برای
اسلام قرار داده و حرم امنی برای پناه جویان؛ ادای حقّ آن را واجب شمرده و حجّ آن را لازم کرده، و بر همه شما زیارت خانه‌اش را به طور دسته جمعی مقرّر داشته و فرموده است: برای خدا بر همه مردم است که آهنگ خانه او کنند آن‌ها که توانایی رفتن به سوی آن را دارند و هر کس
کفر ورزد (و حجّ را ترک کند به خود زیان رسانده) خداوند از همه جهانیان بی‌نیاز است.»
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حج»، ص۲۵۱-۲۵۰.
