حرز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حرز به مکان مطمئن یا
اذکار برای رفع
بلا و آفات گفته می شود .
کلمه
حرز ، به کسر حاء و سکون راء تلفط می گردد.
حِرز یعنی جاى مطمئن .
حرز یعنی نوشته‌اى در بردارندۀ اذکارى خاص براى دفع آفات و
بلا ها (تعویذ).
حرز به مفهوم نخست، به معناى محلّ امن و مطمئن جهت حفظ
مال از
دستبرد دیگران است؛ از این رو، هنگامى که چیزى را در جاى مطمئنى مى‌گذارند و بدین وسیله آن را از دستبرد دیگران محفوظ مى‌دارند، مى‌گویند آن را
احراز کرده‌اند.
حرزِ هر مالى در
عرف متناسب با آن
مال است، به عنوان مثال،
حرز طلا و
جواهر، پول و اشیاى قیمتى، صندوق محکم قفل دار؛
حرز لوازم خانه و اجناس درون مغازه، اتاق، کمد و مغازه و
حرز چهار پایان محلّ نگهدارى آنها، مانند طویله و اسطبل است.
بنابر این، جاهایى که آمد و شد در آنها همگانى است، مانند حمامها، کاروانسراها، قهوه خانه‌ها، مهمانسراها و
مساجد،
حرز محسوب نمى‌گردند.
از این عنوان در باب
حدود سخن گفته‌اند.
از شرایط ثبوت حدّ
سرقت دزدیدن مال از
حرز است. بنابر این، دزدیدن از غیر
حرز، همچون
معابر عمومی موجب ثبوت
حد نمى‌گردد.
برخى، مراقب بودن صاحب مال نسبت به مال خود را در اماکن عمومى،
حرز آن مال دانسته‌اند.
در
مقابل، برخى گفته‌اند: مراقبت، حراست از مال است نه
حرز آن؛ زیرا
حرز چیزى است که فى نفسه براى نگهدارى اموال درست شده باشد، مانند صندوق و کمد.
برخى گفته‌اند:
دزدیدن درِ
حرز، مانند درِ خانه یا چیزى از خود ساختمان، همچون قفل و نیز از منزلى که درهاى آن باز است، لیکن انسانى بیدار در آن است،
سرقت از
حرز به شمار مى‌رود؛ لیکن در مورد اخیر، در صورتى که انسان موجود در خانه خوابیده باشد،
سرقت از
حرز نخواهد بود.
در اینکه
دزدیدن پردۀ
کعبه،
سرقت از
حرز به شمار مى‌رود یا نه، اختلاف است.
بنابر قول
مشهور،
دزدیدن چیزى از جیب و آستین لباس رویین،
سرقت از
حرز محسوب نمى‌شود؛ برخلاف جیب و آستین لباس زیرین و نیز بنابر تصریح برخى، جیب درونى لباس رویین.
بعضى، جیب بیرونى زیپ دار و مانند آن را نیز
حرز دانسته‌اند.
دفن کردن مال در زیر زمین
حرز آن محسوب مى‌شود؛ لیکن برخى، آن را به
دفن کردن در آبادى مقید کرده و
دفن در
بیابان را
حرز ندانسته‌اند.
سرقت میوه از درخت بنابر
مشهور،
سرقت از
حرز به شمار نمى‌رود، مگر آنکه درخت در داخل
حرز همچون باغ دربسته باشد، که در این صورت، برخى آن را
سرقت از
حرز شمرده‌اند. بعضى نیز
سرقت میوه از درخت را مطلقا موجب ثبوت
حد سرقت ندانسته‌اند.
قبر براى
کفن حرز محسوب مى‌شود.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص ۲۸۲
