• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حرم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




حِرْم (به کسر حاء و سکون راء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای ممنوع، ضدّحلال که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص دلسوزترین فرد نسبت به جامعه و پایبندی به حلال و حرام خدای تعالی، از این واژه استفاده نموده است.



حِرْم (به کسر حاء و سکون راء) به معنای ممنوع، ضدّ حلال آمده است. ) چنان‌که گفته می‌شود: «حرمه الشی‌ء: منعه منه.» همچنین به معنای ممتنع نیز می‌آید.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه‌ای خطاب به ابوموسی اشعری درباره دلسوزترین فرد نسبت به جامعه نوشته است: ««فَاِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ نَفْعَ مَا اُوتِیَ مِنَ الْعَقْلِ وَالتَّجْرِبَةِ، وَاِنِّی لاَعْبَدُ اَنْ یَقُولَ قَائِلٌ بِبَاطِل، اَنْ اُفْسِدَ اَمْراً قَدْ اَصْلَحَهُ اللهُ»؛ بدبخت کسی است که از عقل و تجربه‌ای که نصیب او شده محروم ماند و من از این کسی که سخن بیهوده می‌گوید متنفّرم. و از این که کاری را که خدا آن را اصلاح کرده برهم زنم بیزارم.»
• امام (علیه‌السلام) در خصوص پایبندی به حلال و حرام خدای تعالی، می‌فرماید: ««وَلکِنَّ الْحَلاَلَ مَا اَحَلَّ اللهُ، وَالْحَرَامَ مَا حَرَّمَ اللهُ»؛ بلکه حلال همان است که خدا حلال کرده و حرام آن است که خداوند تحریم فرموده است.»


این واژه در موارد بسیاری در «نهج البلاغه» آمده است؛ مانند:
• ««وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ الْمُؤْمِنَ يَسْتَحِلُّ الْعَامَ مَا اسْتَحَلَّ عَاماً أَوَّلَ، وَ يُحَرِّمُ الْعَامَ مَا حَرَّمَ عَاماً أَوَّلَ»؛ اى بندگان خدا! آگاه باشيد مؤمن كسى است كه آنچه در ابتدا (زمان پیامبر) حلال بوده هم اكنون حلال بشمرد و آنچه كه در آغاز حرام بوده الآن نيز حرام بداند.»
• «وَلاَ تُدْخِلُوا بُطُونَكُمْ لُعَقَ الْحَرَامِ، فَإِنَّكُمْ بِعَيْنِ مَنْ حَرَّمَ عَلَيْكُم الْمَعْصِيَةَ، وَسَهَّلَ لَكُمْ سُبُلَ الطَّاعَةِ؛ و لقمه حرام وارد شكم خويش نسازيد، زيرا شما زير نظر كسى هستيد كه گناه را بر شما تحريم و راههاى طاعت را براى شما آسان ساخته است.»


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۲۶۶.    
۲. طریحی، مجمع البحرین، تحقیق الحسینی، ج۶، ص۳۳.    
۳. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۳۱، ص۴۵۷.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۶۶، نامه ۷۸.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۶۶، نامه ۷۸.    
۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۷۴.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۵۱، نامه ۷۸.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۲۹، نامه ۷۸.    
۹. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۴، خطبه ۱۷۶.    
۱۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۹۳، خطبه ۱۷۶.    
۱۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۴، خطبه ۱۷۱.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۰.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۳، نامه ۷۸.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۴، خطبه ۱۷۶.    
۱۵. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۰.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۴، خطبه ۱۷۱.    
۱۷. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۹۲، خطبه ۱۷۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۱، خطبه ۱۷۱.    
۱۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۵، خطبه ۱۵۱.    
۲۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۱، خطبه ۱۵۱.    
۲۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۵۲، خطبه ۱۴۷.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۴۶.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۲۱، خطبه ۱۵۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حرم»، ص۲۶۶-۲۶۷.    






جعبه ابزار