حق ملاقات زندانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حق ملاقات زندانی از مباحث فقهی و حقوقی مربوط به
حقوق زندانی و درباره حق ملاقات زندانی بحث می‌کند.
قاضی نعمان مصری در
دعائم الاسلام تنها کسی است که روایتی از
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) دربارۀ شخصی زندانی به نام ابن هرمه آورده است. در آن روایت اشاره دارد هرکس خواست با او ملاقات کند یا برای او چیزی خوردنی، آشامیدنی و پوشیدنی بیاورد، مانع نشوند؛ امّا اگر کسی خواست به او لجاجت و خصومت تلقین کند به وی اجازۀ ملاقات ندهند.
برخی از معاصران شیعی و کاشانی از
اهل سنّت به این مساله تصریح کرده‌اند؛ ولی سرخسی مخالفت کرده است.
۱. کتاب علی الی رفاعة حول ابن هرمة المسجون: و لا تحل بینه و بین من یاتیه بمطعم او مشرب، او ملبس او مفرش، و لا تدع احدا یدخل الیه ممّن یلقّنه اللدد؛
نامۀ حضرت علی (علیه‌السلام) به
رفاعه دربارۀ ابن هرمۀ زندانی: … مانع کسانی که برای او خوردنی و نوشیدنی یا لباس و فرش می‌آورند نشو؛ ولی نگذار کسی که به او لجاجت و خصومت تلقین می‌کند به ملاقات او بیاید.
۱.
ولایة الفقیه: امّا دو قسم اوّل، یعنی آن چه به انگیزۀ عقوبت به کار می‌رود،
حد باشد یا
تعزیر جایز است و گاهی واجب است برخی از عقوبت‌های دیگر به آن اضافه شود؛ مانند بستن و زدن پیش از
حبس یا در حبس و سخت‌گیری در خوردن و آشامیدن و ملاقات‌ها و دیگر امکانات. در صورتی که حاکم عادل با شناختی که در مورد او و روحیاتش دارد بداند این سخت‌گیری‌ها در تنبّه و اصلاح و تهذیب او مؤثر است.
۲.
سرخسی: از این رو، گفته‌اند: باید در جای سخت زندانی شود … و هیچ کس با او ملاقات نکند و انس نگیرد تا به ستوه آید …
همو می‌گوید: از ملاقات برادران و خانوادۀ زندانی با او جلوگیری نمی‌شود؛ زیرا او احتیاج دارد با آنان در حل مشکلات و بدهکاری‌هایش مشورت کند، ولی ملاقات باید کوتاه باشد تا دلگرم نشود.
۳.
کاشانی: از ملاقات نزدیکان وی جلوگیری نمی‌شود؛ زیرا ملاقات، اخلالی در هدف حبس ایجاد نمی‌کند، بلکه گاهی وسیلۀ رسیدن به آن هدف می‌گردد …
۴.
ابن عابدین: به احدی اجازه نمی‌دهند با او ملاقات کند و به او دلگرمی دهد مگر نزدیکان و همسایگان، آن هم با ملاقات کوتاه‌مدت و در شرح گوید: یعنی به گونه‌ای نباشد که با آنان انس بگیرد، بلکه به مقداری که مشاوره حاصل شود.
نظر نگارنده: اگر ملاقات با سخت‌گیری به برخی از زندانیان، مثل کسی که از دادن بدهی خودداری می‌کند و مثل زن مرتد و … منافات داشته باشد، پس هیچ کس حقّ ملاقات ندارد و نه تنها واجب نیست، بلکه جایز هم نیست.
• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۵۲۳-۵۲۵.
