حمم (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَمَم (به فتح حاء و میم) و
حَمیم (به فتح حاء)، از
واژگان قرآن کریم به معنای آب داغ است. حمیم ۲۰ بار در
قرآن مجید به کار رفته، شش مرتبه به معنی مهربان و بقیّه به معنی آب جوشان است.
حَمَم و
حَمیم به معنی آب داغ است. در
مجمع البیان گوید: «الْحَمِیمُ الماءُ الحارّ»
راغب گوید: «الحمیم: الماءُ الشَّدِیدُ الْحَرَارَةِ»
(لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِیمٍ وَ عَذابٌ اَلِیمٌ) (نوشابه‌اى از آب سوزان و
عذاب دردناكى براى آنهاست.)
در
مفردات گوید: آب گرمی را که از منبع خود خارج می‌شود، حمّه گویند و به این اعتبار به عرق انسان و حیوان حمیم گفته می‌شود.
حَمَّام را به جهت آب گرم و یا به جهت اینکه سبب عرق کردن است حمّام گفته‌اند.
علّت اینکه تب را حُمَّی گفته‌اند آن است که در آن حرارت زیاد هست و یا سبب عرق کردن است.
و به خویشاوند مهربان حمیم گفته‌اند گوئی که در حمایت قرابت خود حادّ و داغ می‌شود.
(فَما لَنا مِنْ شافِعِینَ)(وَلا صَدِیقٍ حَمِیمٍ) «برای ما واسطه‌هائی نیست و نه دوست مهربانی هست.»
به نظرم حمیم به معنی مطلق مهربان باشد که در حمایت طرف، گرم و محکم است و احتیاج به خویشاوند بودن نیست مثل
آیه گذشته که درباره صدیق است، و مثل:
(ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ وَلا شَفِیعٍ یُطاعُ) (براى
ستمکاران نه دوستى وجود دارد، و نه شفاعت كننده‌اى كه شفاعتش پذيرفته شود.)
حمیم بیست بار در قرآن مجید به کار رفته، شش مرتبه به معنی مهربان و بقیّه به معنی آب جوشان است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حمم»، ج۲، ص۱۸۴.
