• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم، یک اصطلاح منطقی و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد.



دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم، یک اصطلاح منطقی و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد.

۱.۱ - قياس مختلط

«قياس مختلط» قياسى است که صغری و کبری آن از قضاياى موجهه ترکيب يافته باشد. يکي از ضروب منتج قياس مختلط در شکل دوم عبارت است از: اختلاط قضيه دائمه مطلقه (صغرا) با وجوديه لاضروريه (کبرا) .

۱.۲ - قواعد استخراج نتايج قضیه موجهه

بعضي از منطق‌دانان، شيوه‌هاي استخراج نتايج قضایای موجهه شکل دوم را در چهار قاعده منضبط کرده‌اند:

۱.۲.۱ - قاعده اول

اگر يکي از دو مقدمه قیاس، ضروريه يا دائمه باشد نتيجه، دائمه مطلقه خواهد بود.

۱.۲.۲ - قاعده دوم

هر گاه هيچ‌يک از دو مقدمه دائمه يا ضروريه نباشد اگر صغرا به قید «لاضرورت» و «لادوام» مقيّد نباشد عين جهتي که در صغرا موجود است به نتيجه نقل مي‌شود.

۱.۲.۳ - قاعده سوم

اگر هيچ‌يک از دو مقدمه دائمه يا ضروريه نباشد و صغرا مرکّب، يعني مقيّد به «لادوام» يا «لاضرورت» باشد، قيد، اسقاط و بقيه جهت از صغرا به نتيجه منتقل مي‌شود.

۱.۲.۴ - قاعده چهارم

اگر هيچ‌يک از دو مقدمه دائمه يا ضروریه نباشد و صغرا داراي هر گونه ضرورت غير دائمه، يعني ضرورت وصفیه يا وقتیه باشد، ضرورت، اسقاط و نتيجه به بقيه آن جهت موجَّه مي‌شود.

۱.۳ - نتیجه اختلاط

بنابراين، نتيجه حاصل از اختلاط قضيه دائمه مطلقه با وجوديه لاضروريه طبق قاعده اول، دائمه مطلقه خواهد بود؛

۱.۴ - مثال

دائماً هيچ سنگي خندان نيست و هر انساني در يک زماني خندان است، نه به طور ضرورت؛ پس دائماً هيچ سنگي انسان نيست.
[۳] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
[۴] شهابی محمود، مجتهدخراسانی میرزامحمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
[۵] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.



۱. طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، ص۲۲۳ -۲۳۶.    
۲. حلی، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ص۱۱۸-۱۲۱.    
۳. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
۴. شهابی محمود، مجتهدخراسانی میرزامحمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
۵. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.
۶. ملا صدرا، محمد بن ابراهیم، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۴۵۲-۴۵۳.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵.    



جعبه ابزار